Wetenschappers hebben een doorbraak ontdekt: een nieuwe, krachtigere manier om malariamuggen aan te pakken die effectiever is dan bestaande methodes.
Jaarlijks overlijden meer dan 600.000 mensen aan malaria, een infectieziekte die wordt verspreid door malariamuggen, en worden zo’n 247 miljoen mensen ziek. 20% van de kindersterfte in Afrika kan worden toegeschreven aan deze ziekte. Het is een ontzettend groot gezondheidsprobleem, voornamelijk in de subtropen en de tropen. Het is weliswaar goed te behandelen en er zijn ook vaccins, maar niet iedereen heeft toegang tot deze gezondheidszorg. Hierdoor treft malaria nog zoveel mensen in delen van Afrika, Azië, Midden-Amerika en Zuid-Amerika. Wetenschappers hebben echter mogelijk een oplossing: nitisinone.
Medicijn
Nitisinone is een medicijn voor een zeldzame stofwisselingsziekte (HT-1). Het stopt de aanmaak van giftige stoffen in je lichaam. Het medicijn zorgt ervoor dat het bloed van mensen dodelijk is voor muggen die malaria verspreiden.“Eén manier om de verspreiding van ziektes die door insecten worden overgebracht tegen te gaan, is door het bloed van dieren en mensen giftig te maken voor deze bloedetende insecten”, vertelt Lee R. Haines, universitair hoofddocent biologische wetenschappen aan de Universiteit van Notre Dame en co-hoofdauteur van het onderzoek. “Onze bevindingen suggereren dat het gebruik van nitisinone een veelbelovend nieuw aanvullend middel zou kunnen zijn voor het bestrijden van door insecten overgedragen ziekten zoals malaria.” Het medicijn was in staat om muggen van alle leeftijden te doden, waaronder de oudere muggen die het meest waarschijnlijk malaria overbrengen, en doodde ook de winterharde muggen die resistent zijn tegen traditionele bestrijdingsmiddelen. De wetenschappers testten het medicijn op vrouwelijke ‘Anopheles gambiae muggen’, de meest voorkomende muggensoort die de verspreiding van malaria veroorzaakt in veel Afrikaanse landen.
Effectiever
Uit het onderzoek blijkt dat dit medicijn beter werkt dan andere methoden om het probleem aan te pakken. De huidige methoden die worden gebruikt om het aantal muggen en het risico op malaria te verminderen, bevatten namelijk enkele problemen die nitisinone niet heeft. De onderzoekers geven als voorbeeld ivermectine, een antiparasitaire medicijn die de levensduur van de muggen verkort. Wanneer dit medicijn te vaak wordt gebruikt om mensen en dieren met worminfecties en parasieten te behandelen, kan resistentie tegen ivermectine een probleem worden. Bovendien is ivermectine, in tegenstelling tot nitisinone, milieuvervuilend. Om die redenen zochten onderzoekers naar alternatieve methoden om malaria aan te pakken.
Onderzoek
Om te bevestigen of nitisinone inderdaad beter werkt dan ivermectine, analyseerden de onderzoekers doseringsconcentraties van nitisinone die nodig zijn om muggen te doden en hoe deze resultaten het zouden doen in vergelijking met ivermectine. Wat bleek? Nitisinone heeft een veel langere halfwaardetijd in menselijk bloed dan ivermectine, wat betekent dat de muggendodende activiteit veel langer in het menselijk lichaam blijft circuleren. “Dit is cruciaal wanneer het in het veld wordt toegepast om veiligheids- en economische redenen”, zei Álvaro Acosta Serrano, hoogleraar biologische wetenschappen aan Notre Dame en co-auteur van het onderzoek.
Toekomst
Hoewel nitisinone effectiever blijkt dan ivermectine, zou het in de toekomst voordelig kunnen zijn om beide te gebruiken in de strijd tegen malaria. “Nitisinone zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden in gebieden waar resistentie tegen ivermectine blijft bestaan of waar ivermectine al intensief wordt gebruikt voor vee en mensen”, vertelt Haines.
