De rivierbeddingen bevestigen wat klimaatmodellen van een jong Mars al voorspelden: de rode planeet was warm en nat.
Al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw ontdekken onderzoekers met regelmaat valleien en kanalen op Mars die door water lijken te zijn uitgesneden. Het bewijs dat Mars ooit nat en warm was, stapelde zich geleidelijk aan op.
Arabia Terra
Maar één gebied bleek elke keer een kink in de kabel te zijn. Arabia Terra: een noordelijke vlakte op de rode planeet. Klimaatmodellen van een nat en warm Mars lieten elke keer zien dat het hier lang geleden regende. Maar onderzoekers konden maar geen geologisch bewijs vinden voor flinke regenbuien op de vlakte. “Het leidde ertoe dat sommigen dachten dat Mars nooit warm en nat was, maar een grotendeels bevroren planeet was, bedekt met ijskappen en gletsjers,” vertelt onderzoeker Joel Davis.
Rivieren
Davis en collega’s hebben nu echter – eindelijk – bewijs gevonden dat ook Arabia Terra vochtig moet zijn geweest. Ze ontdekten in het gebied gefossiliseerde rivierbeddingen. En niet zo weinig ook: als je ze achter elkaar zou leggen, zou je een afstand van 17.000 kilometer kunnen beslaan. “We hebben nu bewijs gevonden voor uitgebreide riviersystemen in dit gebied en deze onderschrijven het idee dat Mars warm en nat was.” En daarmee moet de planeet een stuk aantrekkelijker zijn geweest voor leven dan wanneer deze bedekt was met ijskappen en gletsjers.
Omgekeerd
De rivieren die de onderzoekers ontdekt hebben, zijn ‘omgekeerd’. Het zijn geen geulen, maar heuveltjes in het landschap. Ooit waren het geultjes, waarin het water kiezels en zand afzette. Omdat het omringende landschap sneller erodeerde dan de rivierbedding, ging de rivierbedding gaandeweg steeds verder boven het oppervlak uitsteken. De rivierbeddingen die de onderzoekers nu in Arabia Terra hebben ontdekt, zijn ongeveer 30 meter hoog en tot twee kilometer breed. “We denken dat het de restanten zijn van gigantische rivieren die miljarden jaren geleden stroomden,” vertelt Davis. “Arabia Terra was eigenlijk één grote overstromingsvlakte, grenzend aan de hoog- en laaglanden van Mars. We denken dat de rivieren 3,9 tot 3,7 miljard jaar geleden actief waren, maar geleidelijk aan droogvielen.”
Met deze nieuwe onderzoeksresultaten in gedachten wordt Arabia Terra wel heel interessant in de zoektocht naar sporen van Martiaans leven. Als er miljarden jaren geleden leven was op Mars en die organismen ook in de machtige rivieren van Arabia Terra leefden, zijn resten ervan wellicht nog in de gefossiliseerde rivierbeddingen terug te vinden. “Deze oude Martiaanse overstromingsvlakte is een geweldige plek om te zoeken naar sporen van leven,” vindt onderzoeker Matthew Balme. En misschien gaan we die vlakte al wel heel snel van dichterbij bekijken. Eén van de mogelijke landingsplekken van de ExoMars-rover – deze wordt in 2020 gelanceerd – bevindt zich namelijk in Arabia Terra.
