Voor het eerst dit jaar wordt er in Nederland een evenement georganiseerd rondom de IG-Nobelprijzen, de award voor ‘het meest nutteloze onderzoek van het jaar.’ Kees Moeliker, onderzoeker en curator van het Natuurhistorisch Museum, won de prijs in 2003 en vertelt waarom de IG-Nobelprijzen er wel degelijk toe doen.
De IG-Nobelprijzen zijn een onofficiële award voor ‘het meest zinloze onderzoek van het jaar.’ Moeliker wil het echter niet zo noemen. “Het is een prijs die je eerst aan het lachen zet, en daarna aan het denken.” En gelachen werd er om zijn onderzoek in 2003. Toen kwam de professor in het nieuws met zijn bevindingen naar de necrofiele neigingen van de homoseksuele eend. “Daarover ben ik helemaal platgebeld.”
Schertsend
De media hebben altijd veel aandacht voor de IG-Nobelprijzen. Vaak gebeurt dat in een beetje schertsende context. “Dat klopt,” zegt Moeliker. “De stukjes vallen vaak in de luchtige secties in de krant. Maar mensen lezen het wel. Zo raken ze weer een beetje meer betrokken bij de wetenschap.”
Duf en saai
Met de IG-Nobelprijzen moet het gewone publiek meer aandacht krijgen voor wetenschap. Moeliker: “We willen mensen laten zien dat wetenschap niet alleen maar duf en saai is, maar dat ook wetenschappers humor hebben.” De organisatie wil er mee bereiken dat mensen meer gaan nadenken over wetenschap, wat het is, wat het kan betekenen…
Live-stream
Voor het eerst dit jaar wordt er daarom ook in Nederland aandacht besteed aan de IG-Nobelprijzen. In Leiden wordt op 20 september een avond gewijd aan de awards, met een live-stream vanuit Harvard University, waar de echte prijsceremonie plaatsvindt. Enkele wetenschappers die al eerder een IG hebben gewonnen, zullen daar spreken.
‘Wetenschap is wetenschap’
De nominaties voor de IG-Nobelprijzen stapelen zich ieder jaar weer op. Meestal wordt de organisatie geattendeerd op opmerkelijke onderzoeken, soms door de wetenschappers zelf. “Maar er zal niemand een raar onderzoek uitvoeren met het doel een IG te winnen.” De vraag of een IG minder prestigieus is dan een echte Nobelprijs, is volgens Moeliker niet aan de orde. “Er zijn echte Nobelprijswinnaars die ook een IG hebben gewonnen. Bovendien gaat het niet om prestige of wat we met een onderzoek moeten. Wetenschap is wetenschap, en de IG-prijzen passen in dat grote plaatje.”
Wetenschappers hebben volgens Moeliker geen last van negatieve effecten van de prijs. “Het kan wel zijn dat een wetenschapper helemaal niet blij is als hij wordt genomineerd. Even goede vrienden, zeggen we dan. Je kunt zo’n nominatie wel opvatten als een belediging, maar dat is het niet.”
Apart onderzoek
Moelikers eigen interesse in ‘apart onderzoek’ gaat verder dan alleen zijn betrokkenheid bij de IG-ceremonie. Hij is ook de European Bureau Chief of Improbable Research, hij werkt aan een website die schrijft over opmerkelijk onderzoek (www.Improbable.com, en hij werkt mee aan een tijdschrift over de bijzondere tak van wetenschap. “Voor mij is het opmerkelijk onderzoek een prettige manier om over wetenschap te kunnen discussieren.”
De uitreiking van de IG-nobelprijzen is op 20 september te volgen in de Stadsgehoorzaal in Leiden van 22.00 tot 02.00. Er is dan een livestream vanuit Amerika te volgen. Wilt u erbij zijn? Dat kan! Scientias.nl mag namelijk kaarten weggeven. Interesse? Mail dan uw naam en adres naar prijsvraag@scientias.nl. Vermeld er duidelijk bij dat u in aanmerking wilt komen voor kaartjes voor de IG Nobelprijs-uitreiking en wie weet kunt u er dan volgende week bij zijn!