Geen hiv in bloed na stamceltransplantatie

Zes jaar geleden was het wereldnieuws: wetenschappers hadden een man met behulp van stamceltransplantatie van HIV genezen. Nu beweren wetenschappers dat twee andere personen geen spoor van hiv in hun bloed hebben. Hebben zij geen AIDS meer?

Arts-microbioloog dr. Anne Wensing van het UMC Utrecht presenteerde de resultaten gisteren tijdens de internationale aidsconferentie in Durban. Zelfs met zeer gevoelige apparatuur is hiv niet meer terug te vinden in de bloedbanen. Dat is opmerkelijk.

Verstoppertje spelen

Hiv-besmette cellen kunnen zich goed verstoppen in een lichaam. Zo schuilen ze o.a. in het brein en in het beenmerg.

Op dit moment krijgen hiv-patiënten één of enkele pillen per dag, waardoor het virus levenslang onderdrukt wordt. Via gewoon bloedonderzoek treffen artsen vaak geen hiv in het bloed meer aan, maar via gevoelig bloedonderzoek wel. Bij de twee Europese hiv-patiënten ontbreekt na stamceltransplantatie ieder spoor van hiv.

Toch is het nog te vroeg om euforisch te worden. “Een speld in een hooiberg vinden is een hele klus, maar het is een nog veel grotere uitdaging om aan te tonen dat er géén speld in een hooiberg is,” vertelt Wensing. “Wanneer weet je honderd procent zeker dat er geen hiv-virus meer in het lichaam zit?”

Stoppen met behandeling
De enige mogelijkheid om hier achter te komen is wanneer een patiënt stopt met de behandeling. Blijft het virus dan ook echt weg of komt deze opnieuw terug? Wensing: “Stoppen met de hiv-behandeling is heftig als iemand kort na een stamceltransplantatie nog een fragiele gezondheid heeft.” In 2013 waren er twee Amerikaanse hiv-patiënten waarbij er na een stamceltransplantatie geen hiv meer gevonden werd. Toen zij later stopten met het innemen van medicatie, sloeg het virus weer toe. De wetenschappers hebben deze kennis gebruikt bij de twee Europese patiënten, waarbij veel intensiever is gezocht naar sporen van hiv.

De enige genezen hiv-patiënt
Op dit moment is nog steeds slechts éen man genezen van hiv. De patiënt werd in 2007 behandeld. Hij had naast HIV namelijk ook acute myeloïde leukemie gekregen. Deze vorm van leukemie schakelt het immuunsysteem uit. De man kreeg chemotherapie en daarna een stamceltransplantatie. Ook kreeg hij medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken om te zorgen dat de stamcellen niet zouden worden afgestoten. De patiënt nam zijn medicijnen om hiv af te remmen niet langer. Na 38 maanden was er geen enkele met hiv-geïnfecteerde cel meer te vinden.

“Deze nieuwe zaken kunnen leiden tot een nieuwe behandeling tegen hiv en uiteindelijk zelfs leiden tot het verdwijnen ervan”

Wat is de geheim van de smid? Waarom is deze patiënt wel genezen? Universiteiten en instellingen steken momenteel veel tijd en geld in het onderzoek naar hiv-genezing. “We hebben nu vooral behoefte aan diepgaand onderzoek,” vervolgt Wensing. “Dat levert hopelijk nieuwe inzichten op hoe dingen in elkaar steken. Aan dat soort onderzoeken heeft een patiënt op de korte termijn nog niet veel, maar alleen met meer kennis komen we vooruit.”

Kostbaar
Een groot probleem van stamceltransplantatie is dat dit te duur is om alle hiv-patiënten te genezen. “Maar deze nieuwe zaken kunnen leiden tot een nieuwe behandeling tegen hiv en uiteindelijk zelfs leiden tot het verdwijnen ervan”, zegt Kevin Robert Frost, bestuursvoorzitter van amfAR, een organisatie die in het verleden meehielp aan stamceltransplantaties bij hiv-patiënten. Meer onderzoek en meer tijd zal duidelijk moeten maken of we echt van ‘genezing’ kunnen spreken.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd