Onderzoekers hebben aangetoond dat een eenmalige intraveneuze ijzerbehandeling mogelijk veel effectiever is dan de traditionele ijzerpillen bij zwangere vrouwen. Deze simpele methode zou het leven van duizenden moeders en baby’s kunnen verbeteren.
De studie, gepubliceerd in het vakblad Nature Medicine, volgde 590 zwangere vrouwen in het Afrikaanse land Malawi. De helft van hen kreeg een eenmalige dosis ijzer via een infuus (ferric carboxymaltose, afgekort FCM), terwijl de andere helft de standaardbehandeling met ijzerpillen kreeg. De onderzoekers gaven de vrouwen in de behandelgroep een dosis van 20 milligram ijzer per kilogram lichaamsgewicht, met een maximum van 1.000 milligram. Deze behandeling werd toegediend via een infuus dat slechts 15 minuten duurde. De controlegroep kreeg de standaardbehandeling van 60 milligram elementair ijzer tweemaal daags gedurende 90 dagen.
De resultaten waren veelbelovend: bij vrouwen die de FCM-behandeling kregen, kwam bloedarmoede 26 procent minder voor dan bij de controlegroep. Van de vrouwen die FCM kregen had 47 procent bloedarmoede, tegenover 67 procent in de groep die ijzerpillen nam. De positieve effecten van de eenmalige ijzerbehandeling hielden aan tot na de bevalling. Ook vier weken na de geboorte hadden de vrouwen die FCM kregen nog steeds betere ijzerwaarden dan de controlegroep.
Makkelijk toepasbaar
Een belangrijk voordeel van de nieuwe methode is dat slechts één behandeling nodig is. Bij ijzerpillen moeten vrouwen gedurende 90 dagen tweemaal daags een pil innemen, wat in de praktijk vaak niet gebeurt. Eerdere studies tonen aan dat in Afrika slechts 29 procent van de zwangere vrouwen de voorgeschreven kuur afmaakt. De eenvoud van een eenmalige behandeling, gecombineerd met de tot nu toe aangetoonde effectiviteit, maakt deze methode dan ook veelbelovend voor toepassing in de praktijk.
Veiligheid en uitvoerbaarheid
De onderzoekers onderzochten ook de veiligheid van de behandeling. Na meer dan 700 FCM-infusies in plattelandsklinieken met beperkte middelen vonden zij geen ernstige bijwerkingen. Dit wijst er bovendien op dat de behandeling zelfs in gebieden met beperkte medische voorzieningen haalbaar is. Maar hoewel de behandeling effectief was tegen bloedarmoede, had deze geen meetbare invloed op het geboortegewicht van de baby’s. Volgens de onderzoekers spelen andere factoren, zoals infecties en ontstekingen, mogelijk een grotere rol bij dit aspect.
Wereldwijde impact
Bloedarmoede tijdens de zwangerschap is wereldwijd een groot probleem: 37 procent van alle zwangere vrouwen, bijna 32 miljoen op elk moment, kampt ermee. In Afrika treft het bijna de helft van de zwangere vrouwen. Het verhoogt het risico op complicaties tijdens de bevalling, vroeggeboorte en een laag geboortegewicht. Ook in westerse landen, zoals Nederland, komt het veel voor; in ons land heeft een kwart van de vrouwen al vóór de zwangerschap een ijzertekort. Tijdens de zwangerschap neemt het risico op bloedarmoede verder toe vanwege verhoogde ijzerbehoefte.
Een adequate ijzervoorziening is essentieel tijdens de zwangerschap. IJzer speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling van de placenta, de vorming van rode bloedcellen bij de baby en de hersenontwikkeling van het kind. Bij de moeder kan ijzertekort onder meer leiden tot chronische vermoeidheid en een verhoogd risico op postpartum depressie.
Aanpassen van de richtlijnen
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert momenteel dat zwangere vrouwen tweemaal daags ijzerpillen nemen. De onderzoekers hopen dat hun nieuwe inzichten zullen leiden tot aanpassing van deze wereldwijde richtlijnen voor zwangerschapszorg. Als de behandeling veilig kan worden toegediend in eenvoudige gezondheidscentra in afgelegen delen van Malawi, zou dit volgens de onderzoekers ook mogelijk moeten zijn in elk ander zorgsysteem.
Nog vragen te beantwoorden
De onderzoekers benadrukken echter dat verder onderzoek nodig is om te bepalen welke vrouwen het meeste baat hebben bij deze behandeling. Ook moet worden gekeken naar de kosteneffectiviteit voordat de methode breed kan worden ingevoerd.
