Volwassenen blijken in staat om tijdens een vraaggesprek de antwoorden van een kind met een simpel handgebaar te manipuleren. Kinderen slaan het gebaar en hun foute antwoord dan razendsnel op en nemen dat aan als de waarheid. Zo zal een vraag met bepaalde handgebaren erbij eerder tot een leugen leiden.
Dat blijkt uit onderzoek. Kinderen slaan situaties razendsnel op en zijn heel gevoelig voor informatie. Uit eerder onderzoek bleek bijvoorbeeld dat ze bepaalde details die hen worden opgedrongen heel snel als ‘waar’ bestempelen. Wanneer men een kind vraagt: “Heb je sap gedronken tijdens de lunch?” Dan is de kans groot dat het kind dat bevestigt, ook al is het niet waar.
Open vraag
In dat geval liegt het kind niet bewust. Nee: het detail wordt alleen heel snel in het geheugen opgenomen. Om dat te voorkomen krijgen advocaten, maatschappelijk werkers en onderzoekers het advies om kinderen een open vraag te stellen. Dus: “Wat heb je gedronken tijdens de lunch?”
Misleiding
Nieuw onderzoek toont echter aan dat ook deze methode wanneer gebaren worden gebruikt niet waterdicht is. In een experiment bleek maar liefst 77 procent van alle kinderen door een gebaar misleid te kunnen worden.
Experiment
De onderzoekers verzamelden 39 kinderen tussen de vijf en zes jaar en lieten hen naar een muzikaal optreden kijken. Vervolgens kregen de kinderen in een interview vragen over het optreden. Een deel van de vragen ging gepaard met gebaren. Zo kregen de kinderen bijvoorbeeld de vraag: “Wat had de muzikant nog meer bij zich?” Tijdens het stellen van de vraag tikte de interviewer zich op het hoofd. In de meeste gevallen vertelden de kinderen dat de muzikant een hoed bij zich had. Dat was echter niet het geval.
Onthouden
Toen de kinderen enkele tijd later weer vragen moesten beantwoorden, zat de vraag: “Wat had de muzikant nog meer bij zich?” er weer tussen. De kinderen die enkele weken daarvoor op basis van het gebaar hadden beweerd dat de muzikant een hoed op had, concludeerden datzelfde nu weer. Ook wanneer het gebaar niet herhaald werd.
De onderzoekers concluderen dat suggestieve vragen, ook al zijn we ons niet bewust van het suggestieve karakter, een grote invloed hebben op het antwoord en geheugen van kinderen. Volgens de onderzoekers moeten volwassenen zich meer bewust worden van de gebaren die ze maken. Anders kunnen er wel eens antwoorden worden gegeven die niet helemaal kloppen en tegelijkertijd fout in het geheugen van het kind worden opgeslagen.