De hoeveelheid cholesterol opgeslagen in lichaamsvet, zou zomaar eens een belangrijke rol kunnen spelen.
Het is al lange tijd bekend dat te zware kinderen vaak eerder in de puberteit komen. Hoewel er niets nieuws aan dit feit is, is een wetenschappelijke verklaring hiervoor ongrijpbaar gebleven. Tot nu. Want dankzij onderzoek naar het fruitvliegje lichten wetenschappers nu toch een tipje van de sluier op.
Vroege puberteit
Samen met een toenemend aantal zwaarlijvige kinderen over de hele wereld, komen kinderen tegenwoordig ook steeds vroeger in de puberteit. Dit geldt met name voor meisjes. Bij een meisje wordt van te vroege puberteit gesproken als de borstontwikkeling begint op een leeftijd jonger dan 8 jaar. Bij een jongen is sprake van een te vroege puberteit als de groei van de zaadballen begint op een leeftijd jonger dan 9 jaar. Wanneer kinderen te vroeg in de puberteit komen, kan dit leiden tot psychische en sociale problemen. Ook kan het ervoor zorgen dat ze minder lang worden dan anders het geval zou zijn. Sommige studies suggereren zelfs dat een te vroege puberteit het risico op de ontwikkeling van kanker, diabetes, depressie en hart- en vaatziekten later in het leven kan vergroten.
Verband tussen vroege puberteit en overgewicht
Een te vroege puberteit kan veel verschillende oorzaken hebben. En zoals gezegd is overgewicht een hele belangrijke. Hoe meer lichaamsvet een kind heeft, hoe groter de kans dat de puberteit al op jongere leeftijd intreedt. Niemand heeft dit verband echter nog volledig kunnen verklaren. Over waarom dit dus zo is, tasten onderzoekers nog in het duister.
Fruitvlieg
In een nieuwe studie hebben onderzoekers een verwoede poging gewaagd om het raadselachtige verband tussen een te vroege puberteit en overgewicht te verklaren. De onderzoekers verzamelden een aantal Drosophila-fruitvliegjes, een insect dat genetisch sterk op mensen lijkt. Vervolgens zette het team de larven op een cholesterol-rijk dieet. Ze vergeleken de ontwikkeling van deze larven met larven die op een normaal dieet waren gezet. “We zagen dat larven op het cholesterol-rijke dieet consequent sneller groeiden en eerder in de puberteit kwamen,” aldus onderzoeker Kim Rewitz.
Cholesterol
Cholesterol is een vet. Als je dus te zwaar bent, bevat je lichaamsvet meer cholesterol. En dat blijkt een belangrijke rol te spelen bij een te vroege puberteit bij fruitvliegjes. “We ontdekten dat de toename van cholesterol opgeslagen in het lichaamsvet en hersencellen van de fruitvliegjes, de afgifte van groeihormonen verhoogt,” legt Rewitz uit. “En groei en grootte zijn een belangrijk signaal voor het lichaam om de puberteit te activeren.”
IJkpunt
Kortom, een hoger cholesterol blijkt een sleutelrol te spelen bij een eerdere rijping bij de fruitvlieg. Dit heeft ermee te maken dat de puberteit bij fruitvliegjes begint wanneer hun gewicht en hoeveelheid lichaamsvet een bepaald punt heeft bereikt in de ontwikkeling. Iets dat overigens waarschijnlijk ook bij mensen het geval is. “Op de één of andere manier moeten dieren weten wanneer ze geslachtsrijp moeten worden en wanner ze zich kunnen voortplanten,” zegt Rewitz. “Organismen gebruiken daarvoor een ijkpunt in hun ontwikkeling. Als ze een bepaalde lichaamsgrootte hebben bereikt en een bepaalde hoeveelheid vet hebben opgeslagen, start de puberteit. En we hebben nu ontdekt dat de hoeveelheid cholesterol opgeslagen in lichaamsvet, hierbij een cruciale rol speelt.”
Testosteron en oestrogeen
Fruitvliegjes hebben een mechanisme ontwikkeld dat bijhoudt hoeveel cholesterol er in het lichaamsvet en hersencellen is opgeslagen. Op een gegeven moment wordt er een signaal naar de hersenen gestuurd dat aangeeft dat het lichaam klaar is voor de puberteit. Vervolgens worden er steroïde hormonen geproduceerd. “Bij mensen komen deze overeen met testosteron en oestrogeen,” stelt Rewitz.
Fruitvliegje versus mens
Hoewel het onderzoek met fruitvliegjes is uitgevoerd, beweren de onderzoekers dat de resultaten mogelijk ook van toepassing zijn op mensen. “Fruitvliegjes en mensen zijn op dit vlak opmerkelijk vergelijkbaar,” zegt Rewitz. “Daarom denken we dat hetzelfde geldt voor mensen. Dit wil zeggen dat cholesterol in vetweefsel het verband tussen overgewicht bij kinderen en een te vroege puberteit kan helpen verklaren.”
Al met al laten de onderzoekers met hun studie zien waarom kinderen met overgewicht sneller in de puberteit belanden. “Een te vroege puberteit is een groeiend probleem over de hele wereld,” zegt Rewitz. “Nu we mogelijk een belangrijk deel van de verklaring hebben gevonden, kunnen we misschien ook beter vaststellen hoe zwaarlijvigheid de ontwikkeling van kinderen over het algemeen beïnvloedt. Bovendien kunnen we nu mogelijk ook beter zoeken naar manieren om het probleem aan te pakken. Vooralsnog lijkt een verandering in levensstijl de beste oplossing.”
…overgewicht ook desastreus is voor de spermakwaliteit? Nog niet zo lang geleden ontdekten onderzoekers dat te dikke jongens op latere leeftijd vaker onvruchtbaar zijn. Dat heeft er met name mee te maken dat jongens met overgewicht doorgaans een lager testisvolume hebben in vergelijking met jongens met een normaal gewicht. En aangezien een lager testisvolume in verband kan worden gebracht met een slechtere spermaproductie op volwassen leeftijd, concluderen de onderzoekers dat ze hierdoor een hoger risico lopen om later onvruchtbaar te worden. Lees hier snel verder!
