Tijdens een wandeling op het strand van Somerset hoopten een vader en dochter enkele fossielen te vinden. Het pakte anders uit: ze stuitten op fragmenten van een meer dan 2 meter lang kaakbot, dat – na gedegen onderzoek – blijkt toe te behoren aan een nog onbeschreven soort en mogelijk zelfs het grootste zeereptiel dat ooit geleefd heeft.
Justin Reynolds en zijn 11-jarige dochter waren in mei 2020 op het strand van Somerset op zoek naar fossielen toen ze op een fragment van een gigantisch bot stuitten. Ze zochten verder en vonden nog meer fragmenten. Vader en dochter hadden gelijk in de gaten dat ze iets bijzonders hadden ontdekt en contacteerden paleontoloog Dean Lomax.
Eerdere vondst
En bij Lomax ging direct een belletje rinkelen. Want een paar jaar eerder was hij al gecontacteerd door een andere fervente verzamelaar van fossielen, Paul de la Salle, nadat deze niet ver van Somerset op een gigantisch stuk kaak was gestuit. “In 2018 bestudeerde en beschreef mijn team Paul’s gigantische kaak en we hoopten dat er op een dag nog eentje gevonden zou worden.” En die dag bleek aangebroken toen Justin en Ruby op het strand van Somerset op fossielenjacht gingen. Want de fragmenten die zij ontdekten, bleken bij nader inzien onderdeel uit te maken van een meer dan 2 meter(!) lange kaak. “Dit nieuwe exemplaar is completer, beter bewaard en zorgt ervoor dat we nu twee van deze gigantische botten met een unieke vorm en structuur hebben.”
Meer stukjes
Nadat Justin en Ruby hun vondst gemeld hadden, keerden ze – samen met enkele familieleden, Lomax en De la Salle – herhaaldelijk terug naar het strand om naar verdere fragmenten te vinden. En met succes: het gezelschap vond steeds meer stukjes van de kaak die perfect in elkaar pasten.
Nieuwe soort
Vervolgens vergeleken Lomax en zijn team de door Justin en Ruby ontdekte kaak met de kaak die De la Salle eerder had gevonden. Het onderzoek onthult niet alleen dat ze uit dezelfde tijd komen, maar ook dat ze enkele unieke eigenschappen gemeen hebben. Het hint erop dat ze beiden aan dezelfde soort toebehoorden. En die soort kenden wetenschappers tot voor kort nog niet. Het gaat om een gigantische ichthyosaurus die ongeveer 202 miljoen jaar geleden leefde. De ichthyosaurus zou naar schatting meer dan 25 meter lang zijn geweest en heeft de naam Ichthyotitan severnensis gekregen, zo is in het blad PLoS ONE te lezen. De enorme ichthyosaurus behoorde tot de familie Shastasauridae, waar ook andere grote ichthyosaurussen toe gerekend kunnen worden.
Uitgestorven
I. severnensis leefde dus zo’n 202 miljoen jaar geleden. Het betekent dat deze de zeeën onveilig maakte toen de dinosaurussen op het land rondliepen. Maar waar de dinosaurussen ook in de miljoenen jaren erna nog heer en meester waren op het land, viel voor de grote ichthyosaurussen behorende tot de familie Shastasauridae al spoedig het doek. Ze lijken slachtoffer te zijn geworden van een massa-extinctie die aan het eind van het Trias – zo’n 200 miljoen jaar geleden – plaatsvond. Het betekent dat de in Engeland teruggevonden I. severnensis gezien kunnen worden als enkele van de laatste gigantische zeereptielen die op aarde rondzwommen.
I. severnensis is zeker niet de eerste grote ichthyosaurus die is teruggevonden. Eerder zijn bijvoorbeeld in Tibet en de VS ook fragmenten van grote zeereptielen ontdekt. Maar zij zijn naar schatting wel kleiner geweest dan I. severnensis. Ook leefde I. severnensis zo’n 13 miljoen jaar later dan de jongste grote ichthyosaurus die ons tot voor kort bekend was.
Paleontologen zijn in hun nopjes met de ontdekking van I. severnensis. Niet in de laatste plaats, omdat er nog veel vragen zijn over de grote ichthyosaurussen die enkele honderden miljoenen jaren geleden de zeeën onveilig maakten. En nieuwe vondsten bieden paleontologen nieuwe kansen om sommige van die vragen te beantwoorden. “Deze giganten worden nog altijd omgeven door mysterie, maar fossiel voor fossiel zullen we hun geheimen ontrafelen,” aldus onderzoeker Marcello Perillo. En wie weet, liggen op de Engelse stranden nog wel meer van hun geheimen op ontdekking te wachten. “Deze kaken hinten er voorzichtig op dat er op een dag misschien nog wel een complete schedel of skelet van één van deze giganten ontdekt wordt,” stelt Lomax. “Je weet maar nooit.”
