De krater is gelukkig ver voordat de eerste mensen de aarde bevolkten ontstaan.
In 2015 stuitten onderzoekers in het noordwesten van Groenland op een bizar grote inslagkrater. De Hiawathakrater zoals deze werd genoemd, bleek maar liefst 31 kilometer breed – waarmee hij behoort tot de 25 grootste inslagkraters op aarde – en lag begraven onder een kilometer Groenlands ijs. Sinds de ontdekking is er veel gespeculeerd over de ouderdom van de krater. En nu weten we het eindelijk zeker: onze verre voorouders hebben gelukkig de meteoriet die de krater veroorzaakte niet voorbij zien razen.
Met een doorsnee van 31 kilometer is de Hiawathakrater groter dan ongeveer 90 procent van zo’n 200 bekende inslagkraters op aarde. Hoewel dat indrukwekkend is, is de krater alsnog veel kleiner dan de ongeveer 200 kilometer brede Chicxulubkrater die het einde van het tijdperk der dinosauriërs inluidde.
De studie verbant enkele eerdere theorieën over de leeftijd van de krater naar het rijk der fabelen. Sommige wetenschappers beweerden namelijk dat de meteoriet die de Hiawathakrater baarde zo’n 13.000 jaar geleden – inderdaad, toen mensen al op aarde leefden – op aarde neerstortte. De krater is zelfs in verband gebracht met de Jonge Dryas; een periode van afkoeling die meer dan duizend jaar aanhield. Maar zeker waren deze beweringen allerminst. “Het dateren van de krater is een bijzonder harde noot om te kraken,” aldus Michael Storey.
Nieuwe analyses
In een nieuwe studie besloten onderzoekers opnieuw een verwoede poging te wagen. Hiervoor verzamelden ze zandkorrels en rotsen uit de Hiawathakrater. De korrels werden vervolgens met behulp van lasers verhit, totdat ze argon – een kleurloos edelgas – vrijgaven. De rotsen werden geanalyseerd met behulp van uranium-looddatering van het mineraal zirkoon.
Ware leeftijd
De studie zet een streep door alle eerdere theorieën over de leeftijd van de Hiawathakrater. En dat betekent dat deze toch geen stille getuige van menselijk lijden is. De ware leeftijd wordt namelijk geschat op 58 miljoen jaar. Daarmee ontstond de krater een paar miljoen jaar na het uitsterven van de dinosaurussen en ver, ver voordat de eerste mensen op aarde rondwandelden. “Ik ben ervan overtuigd dat we de werkelijke leeftijd van de krater hebben vastgesteld,” zegt onderzoeker Storey. “En hij is veel ouder dan menigeen dacht.”
Verheugd
Ook onderzoeker Nicolaj Krog Larsen, één van de wetenschappers die de Hiawathakrater in 2015 ontdekte, is verheugd dat de exacte leeftijd van de krater achterhaald is. “Het is fantastisch om nu zeker te weten hoe oud de krater is,” zegt hij. “We hebben hard gewerkt om een manier te vinden om de krater te dateren en hebben meerdere expedities naar het gebied ondernomen om monsters te verzamelen.”
Gematigd regenwoud
Nu de nieuwe leeftijd van de krater bepaald is, weten we ook beter hoe de aarde eruitzag toen de Hiawatha-meteoriet neerstortte – waarbij overigens miljoenen keren meer energie vrijkwam dan bij een atoombom. Het noordpoolgebied was volgens de onderzoekers destijds bedekt met een gematigd regenwoud. Er bestond een overvloed aan wilde dieren en temperaturen van rond de 20 graden Celsius waren de norm.
Wetenschappers vermoeden dat de inslag van de Hiawatha-meteoriet tot veel doem en verderf heeft geleid en mogelijk zelfs zijn weerslag had op het heersende klimaat. Overtuigend bewijs dat de Hiawatha-impact het wereldwijde klimaat heeft verstoord, ontbreekt echter nog steeds. De datering van de krater stelt onderzoekers wel in staat om verschillende theorieën te testen en beter te begrijpen wat de impact ervan is geweest.
