Het is pas de vierde inslagkrater die in West-Europa is teruggevonden.
In de buurt van de Zuid-Franse stad Béziers bevindt zich de wijnmakerij ‘Domaine du Météore’. En die naam is niet voor niets gekozen. De wijnstokken groeien namelijk in een 200 meter groot en 30 meter diep ‘gat’, dat lijkt op een inslagkrater. Nu blijkt dat de naam meer is dan enkel een marketingtruc. Want onderzoekers hebben vastgesteld dat de krater inderdaad is gevormd door een meteorietinslag.
Bombardement
We weten dat de aarde in een ver verleden langdurig gebombardeerd werd door stenen afkomstig uit de ruimte. Zo vermoeden wetenschappers dat tijdens de eerste miljard jaar in de geschiedenis van ons zonnestelsel de aarde werd bekogeld met neerstortende meteorieten. Hoewel meteorieten een vernielzuchtig karakter hebben die doorgaans dood en verderf zaaien – denk maar aan de meteorietinslag die een einde bracht aan het dinotijdperk – hebben ze mogelijk ook een vriendelijkere kant. Zo wordt bijvoorbeeld gedacht dat inslaande meteorieten een groot deel van het water en bouwstenen voor leven op aarde afleverden.
Verdwenen
Bewijs voor deze meteorietenregens is echter lastig te vinden. Dat komt omdat de meeste sporen allang weer verdwenen zijn. Het is te wijten aan erosie en verschuivende processen in de aardkorst, bekend als platentektoniek. Momenteel bevat de zogenoemde ‘Earth Impact Database’ 190 bevestigde inslagkraters, variërend van enkele tientallen meters tot honderden kilometers groot. In heel West-Europa waren er voorheen slechts drie bekend, één in Frankrijk en twee in Duitsland. Door miljoenen jaren erosie zijn deze drie inslagkraters voor leken echter nauwelijks als zodanig herkenbaar.
Vakantie
Deze korte lijst kan nu echter toch uitgebreid worden. Onderzoeker Frank Brenker bracht tijdens zijn vakantie in Zuid-Frankrijk de wijnmakerij Domaine du Météore een bezoekje. De eigenaren gebruiken de tientallen jaren oude wetenschappelijke hypothese dat de wijngaard zich in een inslagkrater van een meteoriet bevindt, als marketingtruc voor de verkoop van hun wijn.
Verworpen
Hoewel deze hypothese in de jaren vijftig door verschillende geologen werd voorgesteld, werd deze een paar jaar later door veelgeprezen collega’s verworpen. “Kraters kunnen op veel verschillende manieren ontstaan,” legt Brenker uit. “En inslagkraters van meteorieten zijn inderdaad heel zeldzaam.” Toch vond Brenker de verschillende andere interpretaties van hoe het ronde gat kon zijn ontstaan, gezien vanuit geologisch perspectief, niet overtuigend. Daarom verzamelde hij gesteentemonsters, die vervolgens naar het laboratorium van de Goethe-universiteit in Frankfurt werden gebracht voor verdere analyse.
Uitslag
De uitslag is verrassend. Want tijdens de analyse werden er toch tekenen van een inslagkrater gevonden. “Uit de micro-analyse bleek dat de donkergekleurde lagen mogelijk schokaders zijn die ontstonden door het slijpen en breken van het gesteente,” zegt Brenker. Daarnaast werd er bewijs gevonden voor een bepaald soort gesteente, breccia genaamd, dat kan ontstaan bij meteorietinslagen.
Toen Brenker een jaar later weer naar de wijmakerij afreisde, ontdekte hij samen met zijn collega dat het aardmagnetisch veld in de krater iets zwakker is dan in de omgeving. Dit is typerend voor inslagkraters omdat de inslag het gesteente verbrijzelt of zelfs doet smelten. Daarnaast vonden de onderzoekers met behulp van sterke magneten kleine bolletjes ijzeroxide van maximaal een millimeter doorsnee. Dergelijke bolletjes zijn al eerder gevonden in andere inslagkraters. “Ze worden gevormd wanneer de meteoriet door de atmosfeer schiet of wanneer deze neerstort en een groot deel van het gesteente smelt en reageert met de zuurstof in de lucht,” vertelt Berker.
Conclusie
Al met al komen de onderzoekers op basis van al het beschikbare geologische en mineralogische bewijs tot één conclusie: In ‘Domaine du Météore’ is inderdaad in een ver verleden een meteoriet neergestort.
De wijnmakerij is trots. “Dit zijn wijnen uit een andere dimensie,” zo verkondigen ze op hun website. Bovendien is het ook goed nieuws voor geologisch geïnteresseerden, stelt Brenker. “Elke bezoeker kan hier nu de energie ervaren die bij een meteorietinslag vrijkomt,” besluit hij.
