Daarnaast verschaft de foto ons een inkijkje in de toekomst. Want ons eigen sterrenstelsel staat een soortgelijke collisie te wachten.
Astronomen hebben met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) het sterrenstelsel NGC 7727, te vinden in het sterrenbeeld Waterman, vastgelegd. En dat levert een prachtig plaatje op. NGC 7727 is namelijk het resultaat van twee botsende sterrenstelsels, een gebeurtenis die ongeveer een miljard jaar geleden is begonnen. En aangezien ons eigen sterrenstelsel over enkele miljarden jaren tevens zal fuseren met onze naaste buur, krijgen we dankzij de nieuwe foto alvast een idee van wat ons te wachten staat.
Kosmische collisie
Net zoals je op straat tegen iemand aan kunt botsen, kunnen sterrenstelsels dat ook. Alleen is een dergelijke kosmische collisie zoals je je kunt voorstellen een stuk heftiger. Wanneer sterrenstelsels botsen, dansen de sterrenstelsels om elkaar heen, waarbij de zwaartekracht getijdenkrachten creëert die het uiterlijk van de beide stelsels ingrijpend veranderen. Voordat ze zich samenvoegen tot een nieuw stelsel, worden rond de sterrenstelsels ‘staarten’ van sterren, gas en stof gesponnen. Dit resulteert in een ongeordende en eigenaardige vorm. En dat zien we dus ook bij NGC 7727. Zowel de ongeordende en asymmetrische vorm, als de sterrenstromen in de buitenste regionen van het sterrenstelsel, getuigen ervan dat NGC 7727 het resultaat is van twee botsende sterrenstelsels.
Nasleep
De spectaculaire nasleep van deze kosmische botsing zijn op de nieuwe foto prachtig vastgelegd. Hoewel het sterrenstelsel al eerder op beeld is vereeuwigd, toont de nieuwe opname complexere details, zowel in het eigenlijke stelsel, als in de zwakke staarten eromheen.
Hierboven is de foto te bewonderen. Je ziet onder andere de verstrengelde sporen die zijn ontstaan toen beide sterrenstelsels samensmolten en sterren en stof aan elkaar onttrokken. Hierdoor ontstonden de lange ‘armen’ rond NGC 7727. Delen van deze armen zijn bezaaid met sterren, die op deze foto als heldere paarsblauwe vlekken te herkennen zijn.
Zwarte gaten
De foto toont nog een ander spoor van het dramatische verleden van het stelsel. Zie je de heldere punten in het centrum? In het hart van NGC 7727 vinden we nog altijd twee afzonderlijke galactische kernen, die elk een superzwaar zwart gat herbergen. De zwarte gaten zijn zo’n 89 miljoen lichtjaar van de aarde verwijderd. En dat is recordbrekend dichtbij. De zwarte gaten van NGC 7727 zijn dan ook de boeken ingegaan als het meest nabije paar superzware zwarte gaten dat tot op heden is ontdekt.
Samensmelten
Maar dat niet alleen. Ook de afstand tussen de twee superzware zwarte gaten is recordbrekend klein. Aan de hemel gezien zijn de twee superzware zwarte gaten slechts 1600 lichtjaar van elkaar verwijderd. De relatief kleine afstand tussen de twee superzware zwarte gaten vertelt ons meer over hun toekomst. De geringe onderlinge afstand en snelheid van de twee zwarte gaten wijzen er namelijk op dat ze waarschijnlijk al binnen 250 miljoen jaar – een oogwenk naar astronomische maatstaven – zullen samensmelten tot één monsterlijk zwart gat.
Dat NGC 7727 twee zwarte gaten herbergt, werd overigens pas vorig jaar aan het licht gebracht. Dat het even geduurd heeft om deze twee superzware zwarte gaten op te sporen, is deels te verklaren door het feit dat zwarte gaten onzichtbaar zijn. Wat in dit geval ook niet meehielp, is dat de twee zwarte gaten geen grote hoeveelheden hoogenergetische straling afgeven. Lang wisten de superzware zwarte gaten zo ongedetecteerd te blijven. Maar de zoektocht naar zulke verborgen superzware zwarte gaten zal naar verwachting een grote impuls krijgen wanneer later dit decennium ESO’s Extremely Large Telescope (ELT) in de Chileense Atacama-woestijn in gebruik wordt genomen. Met de ELT kunnen we op nog veel meer van dergelijke ontdekkingen in de centra van sterrenstelsels rekenen.
De nieuw vervaardigde foto breidt niet alleen onze kennis over NGC 7727 uit, het verschaft ons ook een bijzonder inkijkje in de toekomst. Net als NGC 7727 zal ook ons eigen sterrenstelsel, dat tevens een superzwaar zwart gat herbergt, over enkele miljarden jaren met onze naaste buur – het Andromedastelsel – botsen. Wanneer dat gebeurt, zal het resulterende sterrenstelsel er mogelijk net zo uit komen te zien als de kosmische dans die we nu bij NGC 7727 aanschouwen.
