Farfarout is inderdaad het meest afgelegen object in ons zonnestelsel

Het is bijna vier keer verder van de zon verwijderd dan Pluto.

Enkele jaren geleden kwamen onderzoekers met het heugelijke nieuws het meest afgelegen object in ons zonnestelsel te hebben gevonden. Het ging om een planetoïde die gekscherend Farfarout werd genoemd. Vervolgonderzoek kon natuurlijk niet uitblijven. Nu hebben onderzoekers de afstand en de precieze omloopbaan van Farfarout in kaart gebracht. En dat bevestigt dat het verre hemellichaam inderdaad de nieuwe recordhouder is.

Farout
De ontwikkelingen volgden elkaar razendsnel op. Want in 2018 ontdekten onderzoekers eerst dwergplaneet 2018 VG18, die Farout werd genoemd. Farout staat op een afstand van zo’n 120 AU, waarbij 1 AU de gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon is. Ter vergelijking: de beroemde dwergplaneet Pluto staat op een afstand van ‘slechts’ 39 AU. De onderzoekers hadden dus een hele mooie primeur te pakken. Want Farout bleek het meest afgelegen hemellichaam in ons zonnestelsel te zijn. Farout heeft de titel van ‘meest afgelegen object in ons zonnestelsel’ echter maar kort kunnen vasthouden. Amper twee maanden later kondigden onderzoekers namelijk al de ontdekking van een nóg verder weg gelegen hemellichaam aan: Farfarout.

Observaties
De afgelopen jaren zijn onderzoekers druk bezig geweest om meer over dit bijzondere object te leren. Met behulp van verschillende telescopen sloegen ze Farfarout gade. En uit deze waarnemingen rollen nu enkele hele interessante conclusies. Zo zijn de onderzoekers er bijvoorbeeld in geslaagd om zijn omloopbaan vast te stellen. Dat was overigens nog niet zo gemakkelijk. Een jaar op Farfarout duurt namelijk ontzettend lang. “Een enkele baan van het object rond de zon, duurt een heel millennium,” zegt onderzoeker David Tholen. “Vanwege deze lange baan beweegt hij erg traag langs de hemel, waardoor er jarenlange observaties nodig waren om zijn baan te kunnen bepalen.”

De afstanden van de bekende hemellichamen in ons zonnestelsel tot de zon. Zoals je ziet staat Farfarout op een immense afstand van onze moederster. Afbeelding: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva

Nu zijn onderzoekers daar toch in geslaagd. En daaruit blijkt dat de gemiddelde afstand van Farfarout tot de zon zo’n 132 AU is. Hiermee is het hemellichaam dus zo’n vier keer verder van de zon verwijderd dan Pluto. Daarnaast volgt Farfarout een zeer langgerekte baan. Op het verste punt is het object grofweg 175 AU van de zon verwijderd, op het dichtstbijzijnde punt bedraagt die afstand ‘slechts’ 27 AU. En dat is interessant. Want het betekent dat Farfarout soms dichter bij de zon in de buurt komt dan planeet Neptunus.

Dwergplaneet
Op basis van de zwakke helderheid van Farfarout, samen met zijn afstand tot de zon, wisten de onderzoekers ook de grootte van het hemellichaam te achterhalen. Zo schatten ze in dat het object grofweg 400 kilometer groot is. Dit betekent dat Farfarout mogelijk als dwergplaneet aangemerkt kan gaan worden, ervan uitgaande dat het een ijsrijk object is.

De reis van Farfarout rond de zon duurt dus zo’n 1000 jaar, waarbij het object elke keer de baan van de enorme ijsreus Neptunus kruist. Dit duidt erop dat Farfarout waarschijnlijk sterke zwaartekrachtinteracties met Neptunus is aangegaan, wat mogelijk de reden is voor zijn langwerpige omloopbaan. De onderzoekers vermoeden zelfs dat Farfatout naar de buitenste regionen van ons zonnestelsel is geslingerd toen hij in een ver verleden heel dicht langs Neptunus scheerde. Iets dat overigens in de toekomst wederom kan gaan gebeuren. “Farfarout zal waarschijnlijk opnieuw een sterke wisselwerking met Neptunus aangaan, aangezien hun banen elkaar zullen blijven kruisen,” aldus onderzoeker Chad Trujillo.

Rand van het zonnestelsel
De zoektocht naar werelden aan de rand van ons zonnestelsel is duidelijk in volle gang. “De ontdekking van Farfarout toont ons toenemende vermogen om de buitenste regionen van ons zonnestelsel in kaart te brengen,” aldus onderzoeker Scott Sheppard. “Dat is voornamelijk te danken aan de enorme vooruitgang die we met name in de afgelopen jaren hebben geboekt. Hierdoor kunnen we nu met grote, digitale camera’s bevestigd op zeer grote telescopen op efficiënte wijze verre objecten zoals Farfarout spotten. Hoewel sommige van deze verre objecten vrij groot zijn en zelfs de omvang kunnen hebben van dwergplaneten, is hun helderheid gering omdat ze op zo’n extreme afstand van de zon staan. Farfarout is daarom slechts het topje van de ijsberg van de objecten die zich waarschijnlijk aan de rand van ons zonnestelsel verborgen houden.”

Onderzoekers hopen dat het in kaart brengen van dergelijke afgelegen werelden ook meer inzicht kan geven in de mysterieuze planeet X. Verschillende objecten aan de rand van het zonnestelsel lijken van het bestaan van deze planeet te getuigen, maar tot op heden zijn onderzoekers er nog niet in geslaagd om deze daadwerkelijk waar te nemen…

Wist je dat…

…onderzoekers nog altijd hun best doen om planeet X op te sporen? Nog niet zo lang geleden kwamen astronomen nog met een alternatieve manier op de proppen om de nog altijd hypothetische superaarde aan de rand van het zonnestelsel aan het licht te brengen. Want door ‘te schuiven en te stapelen’ zouden we ‘m zomaar eens kunnen vinden. Lees hier snel verder!

Bronmateriaal

"Astronomers confirm orbit of most distant object ever observed in our solar system" -

Afbeelding bovenaan dit artikel: NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd