Deze ontdekking kan helpen verklaren waarom desinformatie zo snel online kan verspreiden.
Gefeliciteerd! Zo ver in dit artikel komen is een prestatie die niet veel mensen zullen behalen, vooral niet wanneer het op Facebook wordt gedeeld. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat veel Facebookgebruikers vaak niet verder komen dan de titel van een bericht, maar toch op de ‘deel’-knop drukken zonder de inhoud grondig te lezen.
Analyse
In de studie, gepubliceerd in het vakblad Nature Human Behavior, analyseerden onderzoekers meer dan 35 miljoen openbare berichten met links, die tussen 2017 en 2020 op Facebook veel werden gedeeld. En opvallend genoeg blijkt dat zo’n 75 procent (!) van de berichten werd gedeeld zonder dat de poster de link eerst zelf had aangeklikt.
Koppen scannen
De bevindingen wijzen erop dat sociale mediagebruikers vaak alleen de koppen en inleidingen lezen, in plaats van zich echt te verdiepen in de volledige inhoud. En dat is best schokkend, zo vinden de onderzoekers. Hoewel de gegevens alleen betrekking hadden op Facebook, vermoeden zij dat hetzelfde geldt voor andere sociale mediaplatforms. Dit zou kunnen helpen verklaren waarom desinformatie zich zo snel online verspreidt.
Verrassend en verontrustend
“Het was een grote verrassing om te ontdekken dat meer dan 75 procent van de links op Facebook werden gedeeld zonder dat de gebruiker de link eerst zelf had aangeklikt”, zegt onderzoeker Shyam Sundar, professor aan Pennsylvania State University. “Ik dacht dat wanneer iemand iets deelde, ze het eerst hadden gelezen en erover hadden nagedacht, en dat ze de inhoud steunden of zelfs promootten. Je zou verwachten dat af en toe een paar mensen iets delen zonder er goed over na te denken, maar dat het bij de meeste gedeelde berichten zo is? Dat was een verrassende en verontrustende ontdekking.”
Politieke affiniteit
De Facebook-gegevens werden verleend via Social Science One, een onderzoeksnetwerk van Harvard, in samenwerking met Meta (eigenaar van Facebook). Ze bevatten demografische en gedragsgegevens van gebruikers, waaronder een ‘politieke pagina-affiniteitsscore’. Deze score werd bepaald door externe onderzoekers die bekeken welke pagina’s gebruikers volgden, zoals die van media en politici. Zo konden de onderzoekers gebruikers indelen in vijf groepen: zeer liberaal, liberaal, neutraal, conservatief en zeer conservatief.
Politieke inhoud
De onderzoekers ontdekten dat politieke inhoud, van zowel links als rechts, vaker gedeeld werd zonder eerst aangeklikt te worden dan politiek neutrale inhoud. “Hoe meer de politieke inhoud aansloot bij de opvattingen van de gebruiker — of deze nu liberaal of conservatief is — hoe vaker de link werd gedeeld zonder dat erop werd geklikt”, legt co-auteur Eugene Cho Snyder uit. “Ze delen simpelweg dingen die oppervlakkig passen bij hun politieke ideeën, zonder te realiseren dat ze soms valse informatie verspreiden.”
Desinformatie
En dat gebeurt opvallend vaak. Uit de gegevens van Meta, die ook informatie van zijn externe fact-checkingservice omvatten, blijkt dat 2.969 van de gedeelde links naar onware inhoud verwezen. De onderzoekers ontdekten dat deze links meer dan 41 miljoen keer werden gedeeld zonder dat de inhoud eerst werd gelezen. Van deze gedeelde links kwam 76,94 procent van conservatieve gebruikers en 14,25 procent van liberale gebruikers. Het merendeel – tot 82 procent – van de links naar valse informatie blijkt afkomstig van conservatieve nieuwsbronnen.
Wat kunnen we eraan doen?
De onderzoekers benadrukken dat sociale mediaplatforms maatregelen kunnen nemen om gebruikers aan te moedigen om inhoud eerst grondig te lezen voordat ze deze delen. Hoe? Facebook zou gebruikers bijvoorbeeld kunnen verplichten te bevestigen dat ze de volledige inhoud hebben gelezen voordat ze een bepaald bericht delen. “Oppervlakkig lezen van koppen en inleidingen kan gevaarlijk zijn, omdat zo valse informatie wordt verspreid”, onderstreept Sundar. “Sociale mediagebruikers denken misschien dat de inhoud al is gecontroleerd door mensen in hun netwerk die het delen, maar dit onderzoek laat zien dat dat meestal niet het geval is. Als platforms een waarschuwing geven dat de inhoud mogelijk onwaar is en gebruikers de risico’s hiervan laten inzien, kan dat helpen om mensen meer na te laten denken voordat ze iets delen.”
Opzettelijke desinformatiecampagnes
Dit zou overigens opzettelijke desinformatiecampagnes niet tegenhouden. “Individuen blijven verantwoordelijk voor het verifiëren van de inhoud die ze delen”, benadrukt Sundar. “Desinformatie- of misinformatiecampagnes hebben als doel twijfel of verdeeldheid te zaaien in een democratie. Als mensen delen zonder eerst zelf de link aan te klikken en deze te lezen, kunnen ze onbewust bijdragen aan deze desinformatiecampagnes die door vijandige tegenstanders worden gevoerd om verdeeldheid en wantrouwen te creëren.”
Waarom mensen eigenlijk berichten delen zonder deze eerst zelf te lezen? “Dit gebeurt waarschijnlijk omdat mensen constant worden overspoeld met informatie en niet de tijd nemen om erover na te denken”, verklaart Sundar. “In zo’n omgeving heeft desinformatie meer kans om viraal te gaan. Hopelijk zullen mensen van onze studie leren, wordt men mediawijzer en digitaal vaardiger én zullen ze zich meer bewust worden van wát ze delen.”
