Deze bijzondere exoplaneet kan ons nieuwe inzichten geven over hoe het leven ontstaan is

Een internationaal onderzoeksteam heeft een ontdekking gedaan die ons begrip van leven in het universum zou kunnen veranderen. 

Op slechts 19,7 lichtjaar afstand van de aarde, praktisch om de hoek in kosmische termen, cirkelt een nieuw ontdekte planeet in een opvallende baan rond haar moederster. De planeet, bekend onder de wetenschappelijke naam HD 20794 d, behoort tot de categorie ‘superaardes’: rotsachtige planeten die groter zijn dan onze eigen planeet. Ze maakt deel uit van een stelsel met nog twee andere planeten die draaien rond een ster die sterk lijkt op onze zon. Deze nabijheid en gelijkenis maken het systeem bijzonder interessant voor wetenschappelijk onderzoek, omdat de lichtsignalen krachtiger en beter waarneembaar zijn dan bij verafgelegen sterrenstelsels.

Ongewone baan

Wat deze planeet extra speciaal maakt, is haar ongewone baan. Waar de aarde netjes in een vrijwel ronde baan om de zon draait, maakt deze kosmische reus een veel grilliger reis. Als een kind op een schommel zwaait de planeet tijdens haar 647 dagen durende omloop afwisselend dichterbij en verder weg van haar ster. Ze beweegt zich daarbij tussen een afstand van 0,7 en 1,5 astronomische eenheden, de standaardmaat die astronomen gebruiken, waarbij één astronomische eenheid gelijk staat aan de afstand tussen de aarde en de zon, omgerekend zo’n 150 miljoen kilometer.

Dit bijzondere patroon maakt de planeet tot een waardevol studieobject. Ze pendelt namelijk tussen zones waar water bevroren zou zijn en gebieden waar het vloeibaar kan voorkomen, een essentiële voorwaarde voor leven zoals wij dat kennen. Dit fenomeen stelt wetenschappers in staat om hun theoretische modellen over de leefbaarheid van planeten te testen en te verfijnen.

Niet gemakkelijk te vinden

De ontdekking is het resultaat van meer dan twintig jaar nauwkeurige waarnemingen met ’s werelds krachtigste instrumenten, waaronder de ESPRESSO- en HARPS-telescopen. Deze meten kleine veranderingen in sterlicht, veroorzaakt door planeten. Het team moest geavanceerde technieken ontwikkelen om de subtiele signalen van de planeet te kunnen onderscheiden van de ‘ruis’ van haar ster. “We hebben jarenlang data geanalyseerd en zorgvuldig alle bronnen van vervuiling geëlimineerd”, legt Michael Cretignie, mede-auteur van de studie die in vakblad Astronomy and Astrophysics gepubliceerd werd, uit.

Miljarden exoplaneten

De vondst komt op een belangrijk moment in de zoektocht naar buitenaards leven. Sinds de baanbrekende ontdekking van de eerste exoplaneet in 1995, een prestatie die Michel Mayor en Didier Queloz van de Universiteit van Genève de Nobelprijs voor Natuurkunde opleverde, zijn er meer dan 7.000 planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt. Wetenschappers zijn er vandaag de dag van overtuigd dat elke ster in ons melkwegstelsel gemiddeld minstens één planeet heeft. Dat vertaalt zich naar mogelijk honderden miljarden planeten in enkel onze Melkweg. 

HD 20794 d wordt gezien als een ideaal doelwit voor toekomstige observaties met nieuwe instrumenten zoals de ANDES-spectrograaf op de Extremely Large Telescope (ELT). Deze telescoop, momenteel in aanbouw in Chili, zal in staat zijn om de atmosfeer van de planeet in detail te bestuderen. Het nieuwe Centrum voor Leven in het Universum aan de Faculteit der Wetenschappen in Genève gaat de mogelijke leefbaarheid van deze wereld verder onderzoeken. Hoewel het nog vele wetenschappelijke doorbraken en een interdisciplinaire aanpak zal vergen om vast te stellen of er daadwerkelijk leven mogelijk is op HD 20794 d, brengt deze ontdekking ons weer een stap dichter bij het beantwoorden van die eeuwenoude vraag: zijn we alleen in het universum? 

 

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd