Het bewijs dat de geliefde glitters een uitermate duistere kant hebben, stapelt zich verder op. Nieuw onderzoek wijst uit dat rondzwervend glitter ook de groei van waterplanten ernstig belemmert.
Wetenschappers maken zich al langer zorgen over glitters. Hoewel ze uiterst feestelijk overkomen, zijn het in feite gewoon vermomde microplastics die wanneer je ze van je handen wast – net als andere piepkleine microplastics geenszins gehinderd door waterzuiveringsinstallaties – zomaar in rivieren en zeeën kunnen belanden. Alwaar ze – net als andere microplastics – op verschillende manieren een negatieve invloed uitoefenen op het leven aldaar.
Metalen
Maar dat is niet het hele verhaal, zo schrijven Braziliaanse onderzoekers nu in het blad New Zealand Journal of Botany. Want glitters bestaan niet alleen uit plastic. Ze herbergen vaak ook metalen – doorgaans aluminium. En ook dat maakt glitters, zodra ze eenmaal in het water zijn beland, tot een geduchte vijand van in ieder geval de daar levende planten. En wel doordat het aluminium een deel van het licht dat door het water heenvalt en poogt de waterplanten te bereiken, tegenhoudt en zo de fotosynthese en daarmee ook de groei van deze waterplanten dwarsboomt.
Experimenten
De Braziliaanse onderzoekers baseren die conclusie op experimenten met de waterplant Egeria densa (zie kader).
Voor hun experiment vergeleken de onderzoekers E. densa-planten die in aanwezigheid of afwezigheid van glitter, zowel in het donker als in het licht, leefden. Het experiment onthult dat glitter de fotosynthese van de planten behoorlijk in de weg zat; de snelheid waarmee planten die in de afwezigheid van glitter leefden, fotosynthetiseerden, lag maar liefst 1,54 keer hoger dan de snelheid waarmee planten die in de aanwezigheid van glitter leefden, dat deden.
Verklaring
En de onderzoekers kunnen dat ook wel verklaren. De glitters in het water lijken – via hun metalen bestanddelen – namelijk licht te reflecteren, waardoor minder licht de waterplanten bereikt. En daardoor zijn de planten ook minder goed in staat tot fotosynthese: het proces waarbij energie uit zonlicht gebruikt wordt om CO2 om te zetten in glucose.
Effecten sijpelen door in voedselketen
Het experiment beperkt zich tot het negatieve effect dat glitters op E. densa hebben. Maar als glitters een waterplant zo dwars kunnen zitten, reiken de gevolgen daarvan waarschijnlijk veel verder, zo benadrukken de onderzoekers. Want waterplanten zoals E. densa spelen veelal een cruciale rol in hun ecosystemen. Zo kunnen ze voor andere soorten dienst doen als een schuilplaats of bron van voedsel. Ook produceren ze – al fotosynthetiserend – zuurstof waar andere in het water levende soorten weer dankbaar gebruik van maken. Daarnaast kunnen de glitters natuurlijk ook nog eens direct van invloed zijn op andere soorten in dat ecosysteem, zo benadrukt onderzoeker Marcela Bianchessi da Cunha-Santino. “In dit experiment keken we specifiek naar de fysieke verstoring die glitter voor een waterplantsoort vormt, maar er zijn beter bekende voorbeelden in de wetenschappelijke literatuur van watervervuiling en consumptie van deze deeltjes door andere aquatische organismen.”
Waarschuwing
Meer onderzoek naar het effect dat glitters op specifieke soorten en hun ecosystemen hebben, is hard nodig. Maar tegelijkertijd ziet onderzoeker Irineu Bianchini Jr. er weinig in om daar rustig op te wachten, alvorens maatregelen te treffen. “Als er duurzamere alternatieven zijn voor glitters, waarom stappen we daar dan niet direct op over?” vraagt hij zich hardop af.
Het is een vraag die ook Europese wetenschappers zich al langer stellen én die recent gehoor vond bij de Europese Unie. Die verbood in oktober 2023 de verkoop van losse glitters. De gedachte erachter was dat deze glitters meestal gemaakt zijn van plastic en vaak in de natuur belanden – ook als je ze bijvoorbeeld in de wasbak wegspoelt – en daar langdurig blijven rondzwerven. Door sommigen werd het verbod afgedaan als betutteling. Maar het nieuwe onderzoek uit Brazilië onthult nu dat glitters eigenlijk een nog veel duisterdere zijde hebben dan gedacht: het is niet alleen plastic vervuiling, maar zorgt ook via de metalen bestanddelen voor problemen in de natuur.
