Ter ere van de zestigste verjaardag van ESO geeft de sterrenwacht een indrukwekkend plaatje van de Kegelnevel vrij. En deze ‘sterrenfabriek’ schittert op de foto als nooit tevoren.
De zogenaamde Kegelnevel is een prachtige nevel in het sterrenbeeld Eenhoorn. De nevel bevindt zich op minder dan 2500 lichtjaar afstand en staat daarmee dus relatief dicht bij de aarde. Niet voor niets is de Kegelnevel dan ook een gewild onderzoeksobject en is al meerdere malen gefotografeerd. Toch is de nieuwe foto indrukwekkender dan alle voorgaande. Want vind je ook niet dat de donkere en ondoordringbare wolkenstructuur van de nevel ‘m op deze foto sterk doet lijken op een monsterachtig wezen?
Sterrenfabriek
Op de nieuw foto, vervaardigd door ESO’s Very Large Telescope (VLT), zien we in het midden de zeven lichtjaar hoge zuil van de Kegelnevel. Deze maakt deel uit van het grotere stervormingsgebied NGC 2264. In de gas- en stofzuilen vormen nieuwe, jonge sterren, vandaar de bijnaam ‘sterrenfabriek’. De kegelnevel werd tegen het eind van de achttiende eeuw ontdekt door de bekende astronoom William Herschel.
Hoe de kenmerkende zuilen precies zijn ontstaan? Pilaar-achtige structuren vormen zich in reusachtige wolken van koud moleculair gas en stof, ook wel stellaire kraamkamers genoemd. Zulke structuren ontstaan wanneer zware, pas gevormde heldere blauwe sterren sterke winden en intense ultraviolette straling uitzenden die het materiaal uit hun omgeving wegblazen. Het gevolg is dat het gas en stof op grotere afstand van de jonge sterren wordt samengedrukt tot dichte, donkere en hoge ‘zuilen’. En op deze manier zag ook de Kegelnevel het levenslicht.
Verjaardag
De foto van de machtige sterrenfabriek is gemaakt ter ere van ESO’s zestigste verjaardag. “Op 5 oktober 1962 ondertekenden vijf landen het verdrag tot oprichting van ESO,” schrijft ESO in een verklaring. “Nu, zes decennia later en gesteund door zestien lidstaten en strategische partners, brengt ESO wetenschappers en ingenieurs uit de hele wereld bijeen om in Chili geavanceerde observatoria te bouwen en te exploiteren, waarmee baanbrekende astronomische ontdekkingen kunnen worden gedaan. Ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van ESO publiceren wij deze opmerkelijke nieuwe opname van de Kegelnevel, die eerder dit jaar is gemaakt en door medewerkers van ESO is uitgekozen.”
Geheimen van het universum
De afgelopen zestig jaar heeft ESO een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontraadselen van de geheimen van het heelal. Zo vervaardigden ze bijvoorbeeld al eerder de eerste foto van een exoplaneet, onderzochten ze grondig het zwarte gat dat zich in het hart van ons eigen sterrenstelsel ophoudt en vonden ze bewijs voor de versnelde uitdijing van het heelal.
We mogen nog veel meer verwachten. Want op dit moment bouwt ESO in de afgelegen Chileense Atacamawoestijn een kolossale telescoop die de veelzeggende naam ‘Extremeley Large Telescope’ (ELT) heeft gekregen. Deze monstertelescoop wordt uitgerust met de meest geavanceerde instrumenten, waarmee astronomen het heelal nog gedetailleerder kunnen bestuderen. “Met onze huidige faciliteiten en de aankomende ELT, zullen we de grootste vragen van de mensheid over het heelal blijven beantwoorden en onvoorstelbare ontdekkingen mogelijk maken,” besluit ESO.
