ESO ontdekt rijkste planetenstelsel ooit

Wetenschappers hebben een bijzonder rijk planetenstelsel ontdekt: zeker vijf planeten draaien rondom de zonachtige ster HD 10180. Volgens de onderzoekers bevinden zich hier waarschijnlijk nog twee planeten waarvan één de laagste massa ooit heeft. Dit bijzondere planetenstelsel is in veel opzichten vergelijkbaar met het onze.

Het planetenstelsel telt net als ons stelsel acht planeten. Ook volgen de planeten in het nieuwe stelsel net als hier een regelmatig patroon. “We hebben hoogstwaarschijnlijk een systeem gevonden met de meeste planeten ooit,” vertelt onderzoeker Christophe Lovis. “Deze opmerkelijke ontdekking onderstreept dat we een nieuw tijdperk binnentreden in onze zoektocht naar exoplaneten: de studie van complexe planetaire systemen in plaats van individuele planeten. Onderzoek naar de bewegingen van de planeten in het nieuwe stelsel, laat de complexe zwaartekrachtswerking tussen de planeten zien en geeft ons inzicht in de lange-termijn-evolutie van het systeem.”

HARPS
De onderzoekers deden hun ontdekking met behulp van de HARPS-spectograaf op ESO’s telescoop in Chili. De ster HD 10180 staat op een afstand van 127 lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Waterslang.

Neptunus
De wetenschappers voerden 190 metingen met de HARPS-spectograaf uit en ontdekten dat de ster schommelde. Dat komt door de aantrekkingskracht van vijf of meer planeten. De vijf sterkste signalen komen van planeten die net zo’n massa hebben als Neptunus (13 tot 25 keer de massa van de aarde). Deze planeten draaien in zes tot zeshonderd dagen rondom hun ster heen. De afstand tussen de planeten en de moederster is 0,06 tot 1,4 keer de afstand tussen de aarde en de zon.

Nog meer
“We hebben goede redenen om aan te nemen dat er nog twee planeten aanwezig zijn”, zegt Lovis. Eén van deze planeten zou vergelijkbaar zijn met Saturnus. De andere zou één van de lichtste exoplaneten ooit zijn en heeft een massa die 1,4 keer zo groot is als die van de aarde. Deze planeet staat heel dicht bij de ster waardoor een jaar op deze planeet maar 1.18 aardse dagen duurt. “Dit object veroorzaakt een wiebeling van de ster van zo’n 3 kilometer per uur – langzamer dan de loopsnelheid – en deze beweging is heel moeilijk te meten,” vertelt team-lid Damien Ségransan.

Anders
Het ontdekte planetenstelsel heeft veel van het onze weg, maar is ook uniek. Zo is het heel dichtbevolkt: er bevinden zich minstens vijf Neptunus-achtige planeten die wanneer ze in ons zonnestelsel stonden allemaal in de baan van Mars zouden vallen. Daarnaast heeft dit stelsel geen Jupiter-achtige gasreuzen en hebben de planeten circulaire banen.

Het is niet voor het eerst dat een planetenstelsel wordt ontdekt. In totaal zijn er tot op heden vijftien gevonden. “Systemen met lage-massaplaneten zoals die rond HD 10180 lijken nogal gewoon te zijn, maar hun vormingsgeschiedenis is nog een raadsel,” concludeert Lovis.

Een foto van het heelal rondom de ster HD 10180. Foto: ESO

Een close-up van het planetenstelsel. Foto: ESO

Een artistieke impressie van het planetenstelsel. Afbeelding: ESO

Bronmateriaal

Persbericht ESO

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd