Eén van hun weer-satellieten lag op ramkoers met een Starlink, maar kon nog op tijd afgebogen worden.

De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) heeft voor het eerst een koerscorrectie uitgevoerd om een botsing met een Starlink satelliet te voorkomen. ESA hield de potentiële botsing al een week in de gaten. Nadat SpaceX liet weten niet in actie te willen komen, nam ESA het heft in eigen hand. Volgens de organisatie geeft de situatie overduidelijk weer dat er iets moet gebeuren aan al die honderden tot duizenden satellieten die zich in een baan rond de aarde bevinden.

Bijna-botsing
De Amerikaanse luchtmacht houdt voortdurend alle objecten die rond onze aarde cirkelen in de gaten. Bovendien geven ze een seintje als de kans op een botsing tussen twee objecten groter wordt. Ongeveer een week geleden werd bekend dat ESA’s Aeolus-satelliet – een weersatelliet – en Starlink44 – één van de zestig satellieten die onlangs gelanceerd zijn door SpaceX – op een mogelijke ramkoers met elkaar lagen. Naarmate de dagen verstreken nam die kans steeds verder toe. ESA’s drempel voor het uitvoeren van een vermijdingsmanoeuvre is als de kans op een botsing hoger is dan 1 op 10.000. Op het moment dat besloten werd de koerscorrectie uit te voeren, was de kans op een collisie al opgelopen tot 1 op 1000.

De voorspelde botsing tussen de Aeolus- en Starlink satelliet. Afbeelding: ESA

Manoeuvre
Om de potentiële botsing te voorkomen, besloot ESA ‘handmatig’ de baan van hun Aeolus-satelliet te veranderen en met 350 meter te verhogen. Op die manier zouden beide satellieten probleemloos langs elkaar passeren. Al gauw gaf Aeolus een signaal door dat de koerscorrectie gelukt was. Het gevaar voor een bijna-botsing was geweken.

Druk
Hoewel het dit keer goed afliep, laat de gebeurtenis wel zien dat het behoorlijk druk is rond onze planeet. Op dit moment bevinden er zich zo’n honderden tot wel duizenden objecten in een baan rond de aarde. En dan valt het niet te voorkomen dat sommige regelrecht op elkaar afstevenen. Op dit moment worden er – mede door SpaceX – steeds meer satellieten in een baan rond de aarde gebracht. De kans dat objecten elkaar steeds vaker heel dicht gaan naderen, neemt daardoor toe. “De gebeurtenis laat zien dat bij het ontbreken van verkeersregels en communicatieprotocollen het voorkomen van botsingen volledig afhankelijk is van de betrokken partijen,” laat Holger Krag, hoofd van Space Safety bij ESA, weten. “Niemand heeft hier een fout gemaakt, maar dit voorbeeld toont de dringende behoefte aan goed beheer van het ruimteverkeer met duidelijke protocollen en meer automatisering.”

Wat gebeurt er bij een botsing?
Als de twee satellieten met elkaar in botsing zouden komen, zou dit een hoop ruimtepuin opleveren. Op dit moment vliegen er al een heleboel van dit soort kleine stukjes afval rond de aarde. Geschat wordt dat er zo’n 129 miljoen stukjes puin in de ruimte rondvliegen. En die kunnen vervolgens weer schade aanrichten aan andere objecten. Maar mogelijk dat toekomstige CubeSats korte metten gaan maken met al dat rondslingerende puin.

Naarmate het aantal satellieten toeneemt wordt het steeds lastiger om ‘handmatig’ koerscorrecties uit te voeren. Het berekenen van het risico op een botsing, de vele mogelijke uitkomsten van verschillende acties en het uitvoeren van de daadwerkelijke koerscorrectie kosten nou eenmaal veel tijd. Daarom pleit ESA voor meer geautomatiseerde systemen. Met behulp van kunstmatige intelligentie zouden vermijdingsmanoeuvres makkelijker uitgevoerd kunnen worden en bovendien niet meer op het nippertje plaats te hoeven vinden.