ESA bouwt nieuwe kometenjager, maar weet nog niet waar ‘ie naartoe gaat

Het ruimtevaartuig zal uiteindelijk koers zetten naar een komeet of interstellair object dat nu nog ontdekt moet worden.

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft de nodige ervaring met kometenjagers. Zo lanceerde ESA in 1985 de kometenjager Giotto, die koers zette naar komeet Halley en later ook nog een blik wierp op de komeet Grigg-Skjellerup. En in 2014 nestelde de sonde Rosetta zich in een baan rond komeet 67P. Stuk voor stuk prachtige missies die leidden tot nieuwe inzichten omtrent kometen en de evolutie van ons zonnestelsel. En dat smaakt naar meer. ESA heeft namelijk bekend gemaakt opnieuw een kometenjager te gaan bouwen. De Comet Interceptor moet in 2028 gelanceerd worden. De bestemming? Onbekend.

Ongerept
Wat we wél weten, is dat ESA de Comet Interceptor naar een ‘ongerepte komeet’ wil sturen. Dat wil zeggen: een komeet die voor het eerst het binnenste deel van ons zonnestelsel bezoekt (zie kader).

Kometen worden gezien als de meest primitieve objecten in het zonnestelsel. Je zou dan ook kunnen zeggen dat het een soort tijdcapsules zijn: ze kunnen ons meer vertellen over de materialen en omstandigheden in het jonge zonnestelsel. Het is dan echter wel belangrijk dat kometen niet of nauwelijks veranderingen hebben ondergaan. En aangezien kometen – die voor een groot deel uit ijs bestaan – met name sterk veranderen als ze de zon naderen, wil je idealiter een komeet bestuderen die voor het eerst bij de zon in de buurt komt. En dat is exact wat de Comet Interceptor gaat doen. De missie onderscheidt zich daarmee van de eerdere kometenjagers Giotto en Rosetta. Zij bezochten kometen die – met omlooptijden van respectievelijk 76 en 6,5 jaar – de zon al heel vaak genaderd hebben en dus ook al significante veranderingen hebben ondergaan. “De enorme wetenschappelijke prestaties van Giotto en Rosetta zijn ongeëvenaard, maar het is nu tijd om daarop voort te bouwen en een ongerepte komeet te bezoeken,” aldus Günther Hasinger, namens ESA.

Zo’n ongerepte komeet kan bijvoorbeeld uit de Oortwolk komen zetten. Of – en dat zou een stuk zeldzamer zijn – net zoals de inmiddels beroemde ‘Oumuamua uit een ander zonnestelsel afkomstig kunnen zijn. In het laatste geval spreken we van een interstellair object. En dat zou weer meer inzicht kunnen geven in hoe komeetachtige objecten in andere systemen ontstaan en evolueren.

Afbeelding: ESA.
L2
Tot voor kort was het opsporen van dergelijke ongerepte hemellichamen nog niet zo gemakkelijk. Vaak spotten we ze pas een paar maanden of jaren voor ze perihelium – het punt in hun omloopbaan dat het dichtst bij onze zon ligt – bereiken. Dat betekent dat er eigenlijk steevast te weinig tijd is om een een sonde te bouwen en naar zo’n ongerept object te sturen alvorens het object zich weer van de zon verwijdert. En daarom gaat ESA nu alvast een sonde bouwen en klaarzetten in de ruimte. De Comet Interceptor wordt in 2028 gelanceerd en haast zich dan naar Lagrangepunt L2 (zie afbeelding hiernaast). Zodra er een ongerepte komeet gedetecteerd word, kan de Comet Interceptor vanaf dit punt vrij snel naar die komeet worden gestuurd.

Drie-in-één
Wat de Comet Interceptor ook bijzonder maakt, is dat deze eigenlijk uit drie ruimtevaartuigen bestaat. Enkele weken voor de Comet Interceptor bij zijn onderzoeksobject aanmeert, zullen die drie modules zich losmaken van het moederschip. Elke module is uitgerust met verschillende onderzoeksinstrumenten. Deze drie-in-één-aanpak stelt ESA in staat om ongerepte kometen letterlijk vanuit alle hoeken tegelijkertijd te bestuderen. En dat is heel waardevol als je bedenkt dat we er straks getuige van zijn dat een ongerepte komeet voor het eerst door de zonnewind en -warmte wordt aangetast en waarschijnlijk tal van veranderingen ondergaat.

De Comet Interceptor maakt onderdeel uit van het Cosmic Vision-programma van ESA. Binnen dit plan worden verschillende missies opgezet die onder meer meer inzicht moeten geven in het ontstaan van planeten en leven, de fundamentele natuurwetten en de oorsprong en samenstelling van het universum. Naast de Comet Interceptor maken ook planetenjagers Cheops (lancering in oktober/november 2019) en PLATO (lancering in 2024) hier deel van uit. Net als de Solar Orbiter (lancering in 2020) en de veelbelovende Jupiter Icy Moons Explorer (lancering in 2022).

Bronmateriaal

"ESA's new mission to intercept a comet" - ESA
Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd