Er zit een paar gram plastic in je hersenen: alarmerend veel meer dan gedacht

Een hoofd vol microplastics, je moet er niet aan denken, maar het lijkt toch echt zo te zijn. Er zit veel meer plastic in ons brein dan in andere organen en het hoopt zich op: in acht jaar tijd nam de hoeveelheid plastic in onderzochte hersenen met 50 procent toe.

Microplastics zijn al aangetroffen in zo ongeveer ons hele lichaam, van je lever en je longen tot de testikels en de placenta, maar nergens is zo’n hoge concentratie gevonden als in de hersenen, ontdekten onderzoekers van de University of New Mexico Health Sciences (UNM). Er zitten enkele grammen microplastics in ons brein. “Het komt overeen met een standaard plasticlepel”, zei hoofdonderzoeker Matthew Campen bij CNN. “Tegenwoordig bestaat een half procent van onze hersenen uit plastic.”

En die microplastics hopen zich dus in hoog tempo op. Een weerspiegeling van de toenemende hoeveelheid plastic afval op aarde, aldus de toxicoloog, die zijn resultaten alarmerend noemt. “Dit verandert echt alles. Het maakt het zoveel persoonlijker.” Bovendien ontdekte hij dat veel van het plastic veel kleiner is dan gedacht. De plasticdeeltjes zijn maar ongeveer twee tot drie keer zo groot als virussen.

Twaalf verschillende polymeren
Voor de nieuwe studie zijn hersenen van overledenen gebruikt. Het oudere hersenweefsel dateerde gemiddeld van 2016 en werd vergeleken met weefsel uit 2024. Alle monsters werden verzameld uit de frontale cortex, het hersengebied boven en achter de ogen.

Er zijn twaalf verschillende polymeren gevonden, waarvan de meest voorkomende polyethyleen was, dat veel wordt gebruikt voor verpakkingen, flessen en bekers. Ook vonden de onderzoekers clusters van scherpe plasticdeeltjes van 200 nanometer of minder – niet veel groter dan virussen. Die zijn klein genoeg om de bloed-hersenbarrière te passeren, hoewel Campen zegt dat het onduidelijk is hoe de deeltjes daadwerkelijk in de hersenen belanden.

Microplastics en dementie
Het is ook onduidelijk welke effecten plastic heeft. De fysieke eigenschappen van deze deeltjes kunnen weleens het echte probleem zijn, in tegenstelling tot een soort chemische toxiciteit. “We beginnen te denken dat deze kunststoffen misschien de bloedstroom in de haarvaten belemmeren”, aldus Campen. “Het is mogelijk dat deze nanomaterialen de verbindingen tussen axonen in de hersenen verstoren. Ze zouden ook een voedingsbodem kunnen zijn voor de opstapeling van eiwitten die betrokken zijn bij dementie. We weten het gewoon niet.” Maar dat er een verband is met dementie werd wel duidelijk uit het onderzoek: hersenweefsel van mensen die de diagnose dementie kregen, hadden tot tien keer zoveel plastic in hun hersenen dan anderen. Al is niet gezegd dat het om een causaal verband gaat. Het kan ook zijn dat microplastics zich meer ophopen door het ziekteproces zelf.

Minder vlees eten
Campen vermoedt dat de meeste microplastics in ons lichaam terechtkomen via voedsel, met name vlees. “De manier waarop we akkers besproeien met water dat vervuild is met plastic, doet vermoeden dat de plastics zich daar ophopen. We voeren die gewassen aan ons vee. We nemen de mest mee en brengen die weer terug op het veld, dus zo ontstaat een plasticcyclus.” Het team heeft bovendien hoge concentraties plastic gevonden in vlees uit de supermarkt.

Ondertussen gaat de wereldwijde productie van plastic onverminderd door, maar zelfs als die morgen wordt stopgezet, is het een tikkende tijdbom. Omdat het tientallen jaren duurt voordat bestaande polymeren vergaan tot microscopisch kleine deeltjes, zullen de concentraties micro- en nanoplastics in het milieu nog jarenlang toenemen.

Alarm
Campen, die vaak het gezegde van toxicologen aanhaalt: “Dosis makes the poison”, zegt dat de nieuwe resultaten aanleiding zijn om alarm te slaan over een wereldwijde bedreiging voor de menselijke gezondheid. Hij erkent echter dat consumenten vaak hun schouders ophalen over microplastics: je kunt er tenslotte weinig aan doen als het in je drinkwater zit. Maar de nieuwe bevindingen zouden daar weleens verandering in kunnen brengen. “Ik moet de eerste mens nog tegenkomen die zegt: Er zit een hoop plastic in mijn hersenen en dat vind ik helemaal prima.”

Bronmateriaal

"Bioaccumulation of microplastics in decedent human brains" - Nature
Afbeelding bovenaan dit artikel: Stas Knop / Pexels

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd