Er zijn nog zeker 9.200 boomsoorten op aarde te ontdekken

Het werkelijke aantal boomsoorten op onze planeet ligt naar schatting 14 procent hoger dan gedacht.

Je zou denken dat we anno 2022 alle boomsoorten die op aarde groeien wel in kaart hebben gebracht. Maar niets blijkt minder waar. Onderzoekers komen namelijk in een nieuwe studie tot de conclusie dat er nog verrassend veel boomsoorten op ontdekking wachten. En dus is het volgens hen belangrijker dan ooit om ze te beschrijven, voordat ze mogelijk voorgoed verdwijnen.

Ruggengraat
Bomen zijn ontzettend belangrijk voor onze aarde. Ze slaan 50 procent van ’s werelds terrestrische koolstof op en bieden een buffer tegen extreem weer, zoals orkanen en tsunami’s. Bovendien zuiveren ze de lucht en filteren ze het water, terwijl ze ook miljoenen soorten vogels, zoogdieren, amfibieën, reptielen, insecten en micro-organismen in voedsel voorzien. Kortom; bomen vormen de ruggengraat van het natuurlijk ecosysteem. Uitgebreide kennis van de rijkdom en diversiteit is dan ook essentieel. Zeker ook omdat veel boomsoorten als gevolg van ontbossing en klimaatverandering tegenwoordig met uitsterven worden bedreigd. Maar uit een nieuwe studie blijkt dat onze kennis waarschijnlijk tekortschiet.

Met uitsterven bedreigd
Nog niet zo lang geleden luidden onderzoekers de noodklok. Zo ontdekten ze dat momenteel een derde (17.500) van alle bekende boomsoorten ter wereld (ruim 60.000) met uitsterven wordt bedreigd. Dat betekent dat er wereldwijd tweemaal zoveel bedreigde boomsoorten bestaan als bedreigde zoogdieren, vogels, amfibieën en reptielen bij elkaar opgeteld. De reden dat zoveel bomen vechten voor hun overleving? Landbouw, (illegale) houtkap en veehouderij zijn de grootste bedreigingen. Volgens de onderzoekers wordt één op de vijf boomsoorten rechtstreeks door mensen gebruikt voor voedsel, brandstof, hout, medicijnen, tuinbouw en meer. Veel bomen worden bovendien met uitsterven bedreigd als gevolg van overexploitatie en wanbeheer. Maar ook klimaatverandering en extreem weer zijn opkomende gevaren.

Op aarde zijn zover we weten rond de 64.100 boomsoorten te vinden. Maar het werkelijke aantal boomsoorten ligt waarschijnlijk veel hoger, zo concluderen onderzoekers. In de studie combineerden de onderzoekers datasets en gebruikten nieuwe statistische methoden om het totale aantal unieke boomsoorten op continentale en mondiale schaal veel nauwkeuriger dan eerder, te schatten. En daaruit blijkt dat er mogelijk zo’n 73.274 boomsoorten op aarde bestaan. Het betekent dat er nog zeker 9.200 boomsoorten op ontdekking wachten.

Hoe kan dat?
Het werkelijke aantal boomsoorten op onze planeet ligt dus naar schatting 14 procent hoger dan gedacht. Maar hoe kan het dat we daar tot nu toe niets van wisten? “De meeste van die ‘nog niet ontdekte’ soorten leven waarschijnlijk in afgelegen gebieden,” legt onderzoeker Peter Reich in gesprek met Scientias.nl uit. “Mogelijk voornamelijk in tropische en subtropische bossen waar niet veel mensen en zeker weinig wetenschappers zijn. Denk bijvoorbeeld aan het Amazoneregenwoud, gebieden in de Andes en Centraal-Afrika en afgelegen tropische bossen in Zuidoost-Azië en Oceanië. Ook op veel eilanden wachten waarschijnlijk nog veel boomsoorten op ontdekking.”

Verdeling van het aantal boomsoorten per continent. Afbeelding: Cazzolla Gatti et al. in PNAS, 2022

De meeste van de onontdekte soorten zijn vermoedelijk heel zeldzaam; ze komen in slechts kleine getale voor en hebben een beperkte ruimtelijke verspreiding. En dat maakt de onontdekte soorten bijzonder kwetsbaar voor bijvoorbeeld ontbossing en klimaatverandering.

Zeldzaam
“Een derde van de bekende soorten zijn zeldzaam,” zegt Reich. “We vermoeden echter dat een veel groter deel van onbekende soorten dat ook zijn. En dat is een groot punt van zorg. Als er bijvoorbeeld 500 bomen van soort A op 10 locaties te vinden zijn en vijf miljoen bomen van soort B op 1000 locaties, dan vormt bijvoorbeeld een bosbrand een veel grotere bedreiging voor soort A dan voor soort B. Ten tweede zijn soorten meestal zeldzaam omdat ze zich hebben aangepast aan slechts een beperkt aantal omstandigheden – anders zouden ze overvloediger aanwezig zijn. Het betekent tegelijkertijd dat ze minder veerkrachtig en flexibel zijn en tevens minder goed het hoofd kunnen bieden aan bedreigingen, zoals het veranderende klimaat. Door die combinatie tussen kleine aantallen en minder veekracht wordt een nog onontdekte soort mogelijk nog schaarser en loopt het nog meer risico om uit te sterven.”

Zuid-Amerika
De onderzoekers denken dat ongeveer 40 procent van de onontdekte boomsoorten zich in Zuid-Amerika bevindt; meer dan op enig ander continent. Dit werelddeel wordt in de studie dan ook herhaaldelijk genoemd als zijnde van bijzonder belang voor de wereldwijde boomdiversiteit. Zuid-Amerika is ook het continent met het hoogste geschatte aantal zeldzame boomsoorten (ongeveer 8.200) en het hoogste geschatte percentage (49%) continentaal endemische exemplaren, wat betekent dat soorten alleen op dit continent voorkomen. “Naast de 27.000 bekende boomsoorten in Zuid-Amerika, bestaan er mogelijk nog eens 4.000 soorten die daar nog ontdekt moeten worden,” aldus Reich.

Wetenschappelijk beschrijven
De onderzoekers onderstrepen dat het belangrijk is om de onontdekte soorten wetenschappelijk te beschrijven. Bovendien licht de studie een tipje van de sluier op over waar we kunnen beginnen met zoeken. Maar nog belangrijker is het om aardse bossen te beschermen, om zo de onontdekte soorten van de ondergang te redden. “Dat ze onderdeel zijn van de natuur zonder dat we weten ‘wie ze zijn’ is veel belangrijker voor de instandhouding van de functie van bossen en de diensten die ze aan mensen leveren dan het wetenschappelijk beschrijven van deze soorten,” benadrukt Reich. De bevindingen laten tevens zien over welke bossen we ons zouden moeten ontfermen. En de bossen in Zuid-Amerika staan met stip op één. “Dit is met name het geval gezien de boscrisis aldaar, veroorzaakt door onder andere ontbossing, bosbranden en klimaatverandering,” zegt Reich.

Al met al laten de resultaten zien dat, ook anno 2022, er nog genoeg te leren valt over de rijkdom van de natuur en haar diversiteit. “Dankzij de studie weten we nu hoe zeldzaam zowel bekende als onbekende boomsoorten zijn,” zegt Reich. ”En dat betekent dat het beschermen van bossen belangrijker is dan ooit.”

Bronmateriaal

"Number of Earth’s tree species estimated to be 14% higher than currently known, with some 9,200 species yet to be discovered" - University of Michigan

Interview met Peter Reich

Afbeelding bovenaan dit artikel: Johannes Plenio via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd