En slechts 20 manieren zijn echt realistisch.
Tijdens de Parijse klimaattop kwamen landen bijeen om te sparren over het klimaat. Uiteindelijk rolde hier een veelbelovend akkoord uit, waarin de landen afspraken om er alles aan te zullen doen om de wereldwijde opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius te beperken. Tot op heden lijkt hier echter nog maar weinig van terecht te komen. Sterker nog, de manieren om dit doel te bereiken worden steeds geringer. Al is nog niet alle hoop verloren.
Manieren
In het klimaatrapport van het IPCC beoordeelden wetenschappers meer dan 400 manieren om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius te beperken. Dat lijkt heel wat. Maar ondertussen blijken er maar 50 manieren bewezen effectief om die ambitieuze doelstelling te halen. Helaas zijn we er zelfs dan nog niet. Want onderzoekers komen nu tot de ontdekking dat slechts 20 manieren echt realistisch zijn. In deze 20 voorstellen doen onderzoekers namelijk de meest realistische uitspraken over bijvoorbeeld de snelheid en schaal waarop er koolstof uit de atmosfeer verwijderd kan worden of over de omvang van het planten van bomen. En dus zullen we nu alle zeilen bij moeten zetten om toch nog de afspraken uit het Parijse Klimaatakkoord na te komen.
1,5°C-doelstelling
Volgens de onderzoekers zijn er verschillende ingrijpende maatregelen nodig om die 1,5°C-doelstelling te kunnen halen. Allereerst moeten we natuurlijk naar de energiesector kijken. “De energiesector vormt de sleutel, met enerzijds een vermindering van de energievraag en anderzijds het koolstofarm maken van het gebruik en de productie van energie,” zegt onderzoeksleider Lila Warszawski. Maar dat betekent niet dat we ons hierop blind moeten staren. “We kunnen de andere strategieën niet vergeten,” gaat ze verder. “Het afvangen van kooldioxide en het ondergronds opslaan blijkt ook bijna onmisbaar. Daarnaast moet ook landgebruik een koolstofput worden, bijvoorbeeld door bebossing. Ten slotte moet de uitstoot van het krachtige broeikasgas methaan worden teruggedrongen. Het is uiteindelijk een hele lijst.”
Onrealistisch
Het betekent dat er veel moet gebeuren willen we de opwarming van de aarde bedwingen. En niet alle beoordeelde scenario’s lijken dat te onderschrijven. De onderzoekers ontdekken dat onrealistisch optimistische scenario’s bijvoorbeeld de mogelijkheden voor het afvangen en opslaan van koolstof overschatten, terwijl andere het energieverbruik of de vermindering van bijvoorbeeld methaan overschatten. Sommigen maken bovendien maar al te gewaagde veronderstellingen over veranderingen in het voedingspatroon – waarbij we veel meer plantaardig voedsel gaan nuttigen – of over een beperkte bevolkingsgroei.
In de studie beoordeelden de onderzoekers ook de haalbaarheid van het Sky-scenario van oliemaatschappij Shell. Dit scenario beschrijft het uitdagende traject waarop het bedrijf de doelstellingen van het Akkoord van Parijs kan behalen. De onderzoekers komen tot de conclusie dat de wereldwijde uitstoot zoals beschreven in het Sky-scenario pas in 2070 tot nul zal zijn gedaald. Bovendien lijkt de kans niet groot dat we op deze manier de ambitieuze 1,5-doelstelling tijdig en zoals gesteld in het Parijse klimaatakkoord, zullen halen. Hierdoor bestempelen de onderzoekers ook het Sky-scenario als onrealistisch. “Vanuit wetenschappelijk oogpunt is dat vrij duidelijk,” zegt onderzoeker Gail Whiteman. “In het bedrijfsleven vinden sommigen dit scenario nog wel aantrekkelijk, omdat het – in vergelijking met andere scenario’s – een relatief gemakkelijke uitweg uit de klimaatcrisis lijkt te bieden. Onze analyse laat echter zien dat er geen gemakkelijke uitweg bestaat.”
Bij wie nu de moed in de schoenen zakt; de onderzoekers zien toch nog een lichtpuntje. Zo stellen ze in hun studie dat het wellicht nog steeds mogelijk is om de doelstellingen uit het Parijse klimaatakkoord te halen. “Dit vraagt om een onmiddellijke versnelling van wereldwijde maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen met alle beschikbare middelen te verminderen,” legt onderzoeker Tim Lenton uit. “We hebben een duurzaamheidsrevolutie nodig om te wedijveren met de industriële revolutie. Als we de 1,5°C-doelstelling niet halen, zullen degenen die het meest kwetsbaar zijn voor klimaatverandering de dupe worden. Het vraagt dus om een systeembrede aanpak. Fragmentarische uitdagingen en retorische toezeggingen zullen niet genoeg zijn.”
Ondertussen is het steeds duidelijker geworden dat de noodzakelijke emissiereducties technisch maar ook politiek lastig te realiseren zijn. Bovendien vereisen ze ongekende vernieuwing van levensstijlen en internationale samenwerking. En dat is niet van de ene op de andere dag bewerkstelligd. “Ik begrijp iedereen die denkt dat we de 1,5°C-doelstelling niet gaan halen,” zegt onderzoeker Johan Rockström. “Toch denk ik dat het beperken van de opwarming tot 1,5 graad Celsius de moeite waard is. We voorkomen dan dat bepaalde aardsystemen die op het randje van de afgrond balanceren – zoals de ijskappen of het Amazone-regenwoud – het fatale zetje krijgen. Hoe technisch alles ook mag klinken; het gaat er echt om dat we iedereen een veilige toekomst geven.”
