Bij tornado’s denk je misschien niet direct aan de rode planeet. Toch kwamen er lang geleden wel tornado’s voor op het oppervlak van Mars.
Wanneer een object inslaat op het oppervlak van een planeet, wordt er bij de inslag materiaal – zoals rotsblokken en kleinere deeltjes – weggeslingerd. Dit wordt de ejecta genoemd. Geoloog Peter Schultz en Stephanie Quintana van de Brown universiteit hebben een inslagkrater op Mars gevonden, waarbij de strepen op het oppervlak opvallend ver reiken. Ejecta kan niet zo ver komen. Wat is het dan wel?
Op basis van computermodellen en experimenten in het laboratorium concluderen de onderzoekers dat de strepen zijn gevormd door tornadoachtige stormen op het oppervlak van de rode planeet. Zo’n tornado ontstond direct na de inslag en raasde met een snelheid van 800 kilometer per uur over het oppervlak van Mars. Dat is extreem snel. De zwaarste tornado’s op aarde hebben een kracht van F5 op de schaal van Fujita, wat overeenkomt met windsnelheden van 419 tot 512 kilometer per uur.
De strepen op het Martiaanse oppervlak zijn alleen ‘s nachts in infrarood licht goed zichtbaar. “Dit vertelt ons iets over de herkomst van de sporen”, zegt Schultz. Maar hoe wordt zo’n tornado exact gevormd? Wanneer er een object inslaat op een planeet als Mars, dan verdampt er tijdens de inslag veel materiaal van de planetoïde. Ook op het oppervlak van Mars verdampt er materiaal. Volgens Schultz resulteert dit in een soort damppluim, die met supersonische snelheid de plek van de inslag verlaat. De tornado schuurt vervolgens het oppervlak, waardoor het onderliggende oppervlak komt bloot te liggen. Hierdoor ontstaan de strepen, die juist in infrarood licht goed te zien zijn.
Naar aanleiding van dit onderzoek schreven Schultz en Quintana een paper. Dit paper is deze maand te lezen in het wetenschappelijke vakblad Icarus.
