De kanalen – wel tien keer breder dan de Theems – voerden ooit smeltwater af en kunnen meer inzicht geven in hoe het hedendaagse gletsjers zal vergaan.
We weten dat gletsjers op dit moment in razend tempo wegkwijnen. Maar wat er precies onder deze enorme bewegende ijsmassa’s gebeurt, laat zich alleen maar raden. Daar komt mogelijk nu verandering in. Wetenschappers hebben namelijk spectaculaire beelden gemaakt van het bijzondere landschap in de Noordzee. En dit landschap bestaat uit enorme kanalen die zich vormden onder de ijskappen die duizenden tot miljoenen jaren geleden een groot deel van Europa bedekten.
Nieuwe beelden
Wetenschappers zijn al een tijdje op de hoogte van de enorme gletsjergeulen in de Noordzee. In een nieuwe studie besloten onderzoekers ze echter beter te bestuderen. Met behulp van 3D seismische reflectietechnologie – vergelijkbaar met MRI – brachten ze deze kanalen in ongekend detail in beeld.
Bij 3D seismische reflectietechnologie wordt er gebruikt gemaakt van geluidsgolven om gedetailleerde, driedimensionale beelden te vervaardigen. De methode is met name handig om oude landschappen, die diep onder het aardoppervlak begraven liggen, te bestuderen. Op een vergelijkbare manier als MRI het menselijk lichaam in beeld brengt, kunnen wetenschappers met behulp van 3D seismische reflectietechnologie onbegaanbare landschappen visualiseren. Zelfs objecten en structuren die onder honderden meters sediment begraven liggen, kunnen op dergelijke beelden zichtbaar worden.
Uit de nieuwe beelden blijkt onder andere dat de kanalen zeker tien keer breder zijn dan de Engelse rivier de Theems. Deze enorme kanalen, die honderden meters onder de zeebodem in de Noordzee begraven liggen, zijn overblijfselen van enorme rivieren, zo stellen de onderzoekers. Deze rivieren ontstonden waarschijnlijk toen oude ijskappen smolten als gevolg van stijgende luchttemperaturen en voerden lang geleden het smeltwater af.
Oorsprong
De beelden vertellen ons dus het verhaal van hoe de tot voor kort raadselachtige kanalen het levenslicht zagen. “De oorsprong was al meer dan een eeuw een onopgeloste zaak,” zegt onderzoeker James Kirkham. Maar delicate kenmerken laten nu zien hoe water door de kanalen (onder het ijs) bewoog en zelfs hoe het ijs wegsmolt. Bovendien tonen de beelden aan hoe het ijs en de kanalen elkaar wederzijds beïnvloedden.
Inzicht
Dit inzicht is heel belangrijk willen we beter gaan begrijpen hoe het hedendaagse gletsjers zal vergaan. “Het is erg moeilijk om te observeren wat er tegenwoordig onder grote gletsjers gebeurt,” vertelt onderzoeker Kelly Hogan. “En dan met name hoe bewegend water en sediment de ijsstroom beïnvloeden. Wel weten we dat dit hele belangrijke factoren zijn voor de manier waarop het ijs zich gedraagt. Als gevolg hiervan is het uiterst relevant om de oude kanalen als voorbeeld te nemen zodat we beter kunnen begrijpen hoe hedendaags ijs zal reageren op veranderende omstandigheden in een opwarmend klimaat.”
Door in het verleden te duiken, krijgen we dus ook een steeds beter beeld van de toekomst. Want de oude kanalen geven belangrijke aanwijzingen over hoe hedendaagse ijskappen zullen reageren op klimaatverandering. “De ontdekking zal ons helpen de voortdurende terugtrekking van huidige gletsjers op Antarctica en Groenland beter te begrijpen,” concludeert Kirkham. “Zoals voetafdrukken in het zand, laten gletsjers een afdruk achter op het land waarop ze stromen. En onze nieuwe geavanceerde gegevens verschaffen nu belangrijk inzicht in de verdere aftakeling van gletsjers.”
