De veronderstelling dat de omschakeling naar groene energie kostbaar is, ‘is gewoon verkeerd’.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn de kosten van fossiele energie omhooggeschoten. Bovendien weten we al langer dat duurzame energie beter is voor het milieu en zorgt voor een schonere wereld. Toch lijkt de energietransitie maar gestaag op gang te komen. Dat heeft er met name mee te maken dat modellen uit het verleden voorspelden dat de transitie hoge kosten met zich mee zou brengen. Een nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad Joule, stelt echter gerust. “Het versnellen van de omschakeling naar hernieuwbare energie is nu de beste keuze, niet alleen voor de planeet, maar ook voor de energiekosten,” aldus onderzoeker Rupert Way.
Terughoudend
De ontwikkelingen op dit gebied staan overigens niet stil. Zo worden fossiele brandstoffen langzaam maar zeker uitgebannen en nieuwe bronnen van energie winnen terrein. Velen zijn het er namelijk wel over eens: het is tijd om afscheid te nemen van fossiele brandstoffen en te kiezen voor energiebronnen die minder belastend zijn voor het milieu. Denk bijvoorbeeld aan wind, water en zon. Maar echt hard gaat het niet. Enerzijds schortte het lange tijd aan gebrek aan urgentie. Anderzijds waren bedrijven en regeringen terughoudend vanwege de voorspelde hoge kosten die gepaard zouden gaan met de energietransitie. “Dit weerhield bedrijven ervan te investeren,” vertelt Way. “Daarnaast aarzelden regeringen over beleid dat de energietransitie zou versnellen en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zou verminderen.”
Zwaar overschat
In een nieuwe studie onderzocht Way samen met zijn collega’s of deze zorgen eigenlijk wel terecht zijn. De onderzoekers analyseerden duizenden scenario’s over de transitiekosten. Ze hielden daarbij rekening met onder andere de kosten van zonne-energie in de afgelopen 45 jaar. En wat blijkt? De studie onthult dat de werkelijke kosten van zonne-energie twee keer zo snel zijn gedaald dan modellen hadden voorspeld. Dit betekent dat eerdere projecties de kosten van belangrijke technologieën voor schone energie zwaar hebben overschat. “De kosten van schone energie zijn het afgelopen decennium sterk gedaald, veel sneller dan modellen hadden verwacht,” stelt Way.
Geldbesparend
Niet alleen hadden eerdere modellen het dus mis, volgens de onderzoekers is overschakelen naar hernieuwbare energie juist goed voor onze portemonnee. Zo blijkt uit de resultaten dat de overgang naar een koolstofarm energiesysteem een besparing oplevert van minstens 12 biljoen euro tegen 2050. “Ons onderzoek toont aan dat het opschalen van belangrijke groene technologieën de kosten zal blijven drukken,” zegt Way. “Hoe sneller we dit bovendien doen, hoe meer we zullen besparen.”
Misvatting
De studie legt dan ook de vinger op de zere plek. “Er bestaat een wijdverbreide misvatting dat de energietransitie kostbaar en een grote opoffering voor ons allemaal is,” zegt onderzoeker Doyne Farmer. “Maar dat is gewoon verkeerd. De kosten van hernieuwbare energie dalen al decennia. Ze zijn in veel situaties zelfs al goedkoper dan fossiele brandstoffen. Als we de transitie versnellen, worden ze bovendien sneller goedkoper. Als we in 2050 fossiele brandstoffen volledig vervangen door schone energie, kunnen we biljoenen euro’s besparen.”
Win-win-situatie
Volgens de onderzoekers is het een klassiek voorbeeld van een win-win-situatie. Niet alleen resulteert de omschakeling naar schone energie in lagere energiekosten, het levert tegelijkertijd de wereldeconomie meer energie op en vergroot voor veel mensen de toegang tot energie. Zo blijkt dat een fossielvrij energiesysteem ertoe kan leiden dat er tegen 2050 55 procent meer energiediensten kunnen worden geleverd dan nu.
Kernenergie
Daarnaast stellen de onderzoekers dat kernenergie waarschijnlijk niet het antwoord is op ons energievraagstuk. Terwijl de kosten van hernieuwbare energie en opslag namelijk almaar zijn gedaald, zijn de kosten van kernenergie de afgelopen vijf decennia constant gestegen. “Hierdoor is het hoogst onwaarschijnlijk dat kernenergie prijsconcurrerend zal zijn,” aldus de onderzoekers.
De studie toont aan dat een overgang naar onder andere schone zonne- en windenergie veel voordelen met zich mee zal brengen. Bovendien onderstreept de huidige energiecrisis het risico van het blijven vertrouwen op fossiele brandstoffen. “De wereld wordt momenteel geconfronteerd met een gelijktijdige inflatiecrisis, nationale veiligheidscrisis en klimaatcrisis,” zegt Farmer. “Dit wordt allemaal veroorzaakt door onze afhankelijkheid van dure, onzekere en vervuilende fossiele brandstoffen. Onze studie toont aan dat ambitieus beleid, waarbij de transitie naar schone energie wordt versneld, niet alleen dringend nodig is vanwege het klimaat, maar dat het ook biljoenen euro’s kan besparen. We zullen hierdoor een schonere, goedkopere en meer energie-zekere toekomst tegemoet treden.”
