Nog nooit zijn er zoveel mieren gespot die tegelijkertijd doen alsof ze dood zijn. Een wereldprimeur.
Mieren staan bekend als een ijverig volkje. Maar nu laat een bepaald soort mier die op het Australische Kangaroo Island leeft, zien dat ze ook bedreven is in ‘dood spelen’. Onderzoekers waren verrast toen ze in een nestkast ogenschijnlijk dode mieren zagen. “De nabootsing was perfect,” aldus onderzoeker S. ‘Topa’ Petit.
Nestkasten
De onderzoekers ontdekten dit opmerkelijke gedrag van de mieren per toeval, toen ze nestkasten van dwergbuidelmuizen en vleermuizen controleerden. In één van deze nestkasten zagen ze een complete mierenkolonie die wel dood leek te zijn. “Toen we de doos openden, zagen we al die dode mieren,” herinnert Petit zich. “En toen bewoog er ineens eentje.”
De overtuigende acteurs behoren tot de tamelijk onbekende soort Polyrhachis femorata. De onderzoekers vermoeden dat de mieren zich voor dood houden om potentieel gevaar te mijden en aan roofdieren te ontsnappen.
Wereldprimeur
Het is overigens niet helemaal voor het eerst dat er mieren worden ontdekt die de dood veinzen. “We weten dat slechts een paar andere mierensoorten dit ook doen,” vertelt Petit. “Maar in deze gevallen is het bij enkele, afzonderlijke mieren waargenomen. We hebben het nog nooit bij een complete kolonie gezien.” De ontdekking van de dood veinzende kolonie Polyrhachis femorata-mieren is dan ook een wereldprimeur.
Nest Box Project
De ontdekking werd gedaan tijdens het Kangaroo Island Nest Box Project, waarbij 901 nestkasten zijn geïnstalleerd en nauwgezet in de gaten worden gehouden. Deze nestkasten zijn op 13 verschillende plekken geplaatst en hebben als doel om het herstel van wilde dieren na de verwoestende bosbranden van 2020 te bevorderen. Hoewel de nestkasten voornamelijk voor vleermuizen en dwergbuidelmuizen bedoeld zijn, worden er ook veel door enkel ongewervelde dieren, zoals mieren, bewoond. “We leren veel over zowel gewervelde als ongewervelde dieren,” vertelt onderzoeker Peter Hammond. “De meeste van onze honderden nestkasten staan op afgebrande grond, al hebben we er ook een paar ter controle in onverbrande gebieden geplaatst. Op die manier kunnen we de waarde van de nestkasten bij het herstel van bosbranden bepalen.”
Polyrhachis femorata
Volgens Petit zijn deze nestkasten van grote waarde. Niet op de laatste plaats omdat ze gelooft dat ook Polyrhachis femorata sterk door de bosbranden is geschaad. “Daarnaast biedt het een kans om het dood veinzende gedrag van deze mieren te bestuderen,” zegt ze. Al valt er nog genoeg over ze te ontdekken. “Polyrhachis femorata is een prachtige boommier die nogal schuw is,” vervolgt Petit. “Er is nog maar heel weinig over de soort bekend. Kortom, er gaat een relatief onbekende wereld van mieren onder onze voeten en in bomen schuil. En dat terwijl mieren heel belangrijk voor het ecosysteem zijn, niet alleen op Kangaroo Island, maar ook elders.” Onderzoek naar de mieren gaat dan ook door. “Het is heel opwindend dat er zo’n mooie soort als Polyrhachis femorata op Kangaroo Island leeft en we kijken ernaar uit om meer over ze te weten te komen,” aldus Petit.
De bevindingen uit de studie laten wederom zien hoe bijzonder die talloze mieren die over de grond krioelen eigenlijk zijn. Overigens denken de onderzoekers dat mieren behorend tot Polyrhachis femorata niet de enige zijn die een Oscar voor hun acteerkunsten verdienen. “We twijfelen er niet aan dat er in Australië andere mieren met vergelijkbaar dood veinzend gedrag zullen worden ontdekt,” betoogt Petit. “Maar het is opwindend om één van de pioniers te zijn.”
