Ze behoren tot de grootste roofdieren die ooit op aarde hebben rondgelopen. Maar ze waren niet groter dan een bordercollie toen ze hun eerste stapjes zetten.
De tyrannosaurus was een kolossaal dier die wel twaalf meter lang kon worden en een slordige acht ton kon wegen. Toch kwamen ze relatief ‘klein’ uit het ei, zo blijkt nu uit een nieuwe studie. Ze waren waarschijnlijk niet groter dan een bordercollie toen ze hun eerste stapjes zetten. Maar onderschat het niet. Want deze pasgeboren roofzuchtige dino’s werden geboren als bekwame jagers. Bovendien waren ze met hun omvang groter dan menig leeftijdsgenoot.
Fossielen
De onderzoekers kwamen tot deze ontdekking nadat ze de versteende overblijfselen van een embryo onder de loep hadden genomen. Voor het eerst zijn wetenschappers namelijk op de fossiele overblijfselen van een tyrannosaurus gestuit; een groep roofzuchtige dino’s waar ook de befaamde T.rex onder geschaard kan worden. De bijzondere fossielen zijn opgegraven in Canada en de Verenigde Staten. “In het artikel concentreren we ons met name op twee vondsten, een kaak en een klauw, die ongeveer 70 miljoen jaar oud zijn,” vertelt onderzoeker Greg Funston in een interview met Scientias.nl. “We gebruikten een deeltjesversneller om de overblijfselen met behulp van röntgenstralen in detail te bestuderen. En dit onthulde enkele belangrijke kenmerken waarmee we de botten konden identificeren.”
Hoe de onderzoekers wisten dat de miljoenen jaren oude overblijfselen van een tyrannosaurus waren? Dat heeft te maken met verschillende kenmerken op het kaakbot en de klauw die tekenend zijn voor een tyrannosaurus. “We vonden een diepe groef over de lengte aan de binnenkant van de kaak,” legt Funston uit. “Ook zagen we de prominente ‘kin’. Deze kenmerken worden als uniek voor de tyrannosaurus beschouwd. We gebruiken bijvoorbeeld de kenmerken in de kaak om een volwassen tyrannosaurus te onderscheiden van andere vleesetende dino’s. In die zin zijn we er zeker van dat de kaak aan een embryonale tyrannosariër toebehoorde. En wel aan de Albertosaurus; de neef van de T.rex.”
Jagers
Dat de onderzoekers deze fysieke kenmerken in een embryo aantroffen, betekent dat bepaalde eigenschappen van de tyrannosaurus al in het dier aanwezig waren vóórdat hij uit het ei kroop. “Het grote wauw-moment voor mij was toen ik voor het eerst de reconstructies van de kaak onder ogen kreeg,” herinnert Funston zich. “Dat was het moment waarop we zeker waren van de identiteit. Eén van de grootste verrassingen was hoe sterk de kaak lijkt op die van een (jong)volwassen tyrannosaurus. En dat is een belangrijke ontdekking. Het suggereert namelijk dat deze baby’s met een belangrijk pakket aan eigenschappen geboren werden, waardoor ze al vroeg in hun leven bekwame jagers waren.”
Grootte
Daarnaast is ook de grootte van de fossielen interessant. De bevindingen suggereren namelijk dat eieren van de tyrannosaurus – waarvan de overblijfselen nog nooit zijn gevonden – ongeveer 40 centimeter lang moeten zijn geweest. En dat zou kunnen betekenen dat baby-tyrannosaurussen ongeveer en meter lang waren op het moment dat ze uit het ei kropen. Dit is vergelijkbaar met de grootte van een gemiddelde hond.
Aan de ene kant is dat opmerkelijk omdat de dieren – met het oog op de enorme afmetingen die ze als volwassenen konden bereiken – relatief ‘klein’ ter wereld kwamen. Anderzijds hadden ze met deze afmetingen een enorme voorsprong op leeftijdsgenoten. “Dit zijn de grootste baby’s die ooit op het land uit het ei zijn gekropen,” stelt Funston. “We waren best verrast toen we de cijfers zagen. Het betekent dat de tyrannosaurus echt de grenzen heeft verlegd van hoe groot eieren en embryo’s kunnen zijn. En dat gaf hen een geweldige voorsprong op andere dieren.”
Groeispurt
Hoe ze vervolgens van een meter bij de geboorte een volwassen lengte van 12 meter bereikten? Waarschijnlijk dankzij een immense groeispurt. “Ze waren mogelijk voor een relatief korte periode klein om vervolgens tijdens hun tienerjaren een enorme groeispurt door te maken,” legt Funston uit. “Rond hun twintigste levensjaar waren ze waarschijnlijk volgroeid – in ieder geval de grootste soorten, zoals de T.rex. Dat gezegd hebbende, we beschikken niet over een goede weergave van al die verschillende groeifasen. We hebben fossielen gevonden van veel (jong)volwassenen, maar helaas zijn de resten van jongere tyrannosaurussen in het fossielenbestand zeldzaam. Sterker nog, onze studie presenteert de enige twee embryonale botten.”
Evolutie
Dankzij deze vondsten krijgen wetenschappers wel een steeds beter beeld van de vroege ontwikkeling van de kolossale dieren. “Deze botten helpen ons om de manier te begrijpen waarop tyrannosaurussen tijdens hun leven veranderden,” stipt Funston aan. “Dat is belangrijk, omdat die veranderingen centraal staan in de lopende debatten over hoeveel tyrannosaurus-soorten er eigenlijk bestonden. Paleontologen ruziën nog weleens over de vraag of verschillen tussen exemplaren verklaard kunnen worden doordat ze van verschillende leeftijden, of verschillende soorten zijn. Onze gegevens verschaffen nu meer inzicht in de veranderingen die plaatsvinden in de levens van tyrannosauriërs.”
De studie breidt met name onze kennis over de groei en reproductie van tyrannosaurussen uit. “Over laatstgenoemde is tot dusver alleen maar gespeculeerd,” zegt Funston. “Maar nu weten we meer over enkele belangrijke aspecten van de eieren en baby-tyrannosaurussen. De onderzochte botten geven ons dus voor het eerst een inkijkje in de grootte en het uiterlijk van deze baby-dino’s. En deze essentiële informatie kunnen we nu in toekomstige studies gebruiken om ook meer te weten te komen over enkele levensstrategieën van de dino’s – waren ze bijvoorbeeld al gelijk actief nadat ze uit het ei kropen? En hoe goed werden ze door hun ouders verzorgd? Onze studie is slechts een eerste stap. En het stelt ons in staat om op zoek te gaan naar het antwoord op een aantal echt interessante vragen. Iets waar we tot op heden alleen nog maar van konden dromen.”
