Volgend jaar al zullen enkele veelbelovende technologieën om ruimteafval op te ruimen ook echt in de ruimte worden getoetst. Een primeur!
Dat ruimteafval een probleem is, staat buiten kijf. Naar schatting is er zo’n 7000 ton aan ruimteafval in een baan rond de aarde te vinden. Het gaat om complete kapotte satellieten, gebruikte raketten, stukjes afgebladderde verf en door botsingen tussen ruimteafval ontstaan puin. En al dat afval – ongeacht hoe groot of klein het ook is (zie kader) – vormt een gevaar voor satellieten, het internationale ruimtestation (een stukje ruimtepuin van zo’n 10 centimeter kan het complete ISS al vernietigen) en (toekomstige) ruimtemissies. Hoog tijd dus dat we dat ruimteafval opruimen. En verschillende onderzoeksgroepen wereldwijd werken al een tijdje aan manieren om dat te doen. Maar nu gaat één van die onderzoeksgroepen voor het eerst daadwerkelijk zo’n ‘vuilniswagen voor in de ruimte’ toetsen. Volgend jaar al.
Net
De missie draagt de veelzeggende naam ‘RemoveDebris’ en zal verschillende methoden om ruimtepuin op te ruimen gaan testen. Eén van de methoden maakt gebruik van een enorm net om ruimteafval te vangen (zie de afbeelding bovenaan dit artikel). Zodra het afval zich in het net bevindt, kan het richting de aarde worden gesleept. Het net en kleinere stukken afval zullen in de atmosfeer verbranden. Grotere stukken afval die niet volledig in de atmosfeer vergaan, landen in de Stille Oceaan.
Nep afval
Tijdens de eerste test in de ruimte zal het net geen bestaand ruimteafval vangen. In plaats daarvan opent het net de jacht op een 10 centimeter groot metalen object dat tegelijkertijd met het net in de ruimte wordt gebracht. Wanneer het net erin slaagt dat stukje ‘ruimteafval’ te vangen, is bewezen dat het idee werkt en kan het wellicht in de toekomst worden ingezet om ‘echt ruimtepuin’ op te jagen.
Zeil
Een tweede methode die getest gaat worden, maakt gebruik van een zeil. Dit zeil kan vastgemaakt worden aan grotere stukken ruimteafval en wordt vervolgens voortgedreven door lichtdeeltjes van de zon. Het zeil zal het afval uit zijn baan brengen, waardoor het – met zeil en al – richting de atmosfeer van de aarde ‘zeilt’.
Harpoen
Ook zijn er plannen om een ‘harpoen’ te testen. Een harpoen wordt ‘afgevuurd’ en boort zich vast in ruimteafval, waarna dat ruimteafval zo binnenboord kan worden gehaald en richting de aarde kan worden gebracht.
De onderzoekers – gefinancierd door de Europese Commissie – hopen dat het experiment uiteindelijk leidt tot effectieve methodes die op korte termijn kunnen worden gebruikt om ruimteafval op te ruimen. “Verschillende banen rond de aarde die doorgaans gebruikt worden door satellieten en ruimtemissies zitten vol met afval en dat is een gevaar voor onze huidige en toekomstige ruimtevaartuigen,” vertelt onderzoeker Jason Forshaw. “Bepaalde banen – die doorgaans gebruikt worden om de aarde te bestuderen, rampen te monitoren en het weer te observeren – vullen zich snel met afval dat een gevaar vormt voor de belangrijke satellieten die zich hier bevinden (…) De internationale gemeenschap moet samen gaan werken om ruimteafval te verwijderen. De ruimte rond de aarde maakt deel uit van het milieu van de aarde en het is onze verantwoordelijkheid om dit gebied schoon te houden. Onze missie, RemoveDebris, is één van de eerste gecoördineerde pogingen om technologieën om ruimteafval te verwijderen te testen.”