En omringende takken vormen een tribune, waar vandaan soortgenoten de gevechten met grote interesse gadeslaan.
Eikelspechten zijn hele interessante vogels. Ze eten voornamelijk – zoals hun naam al doet vermoeden – eikels, die ze in gaten van bomen, schuttingen en houten gebouwen verstoppen. Deze vogels zijn bijzonder territoriaal, waardoor ze het regelmatig met elkaar aan de stok krijgen. En dat mondt uit in grote, theatrale en urenlange gevechten waar toeschouwers vanuit de wijde omtrek op af komen.
Machtsstrijd
“Als je een boom nadert waar een dergelijke machtsstrijd gaande is, hoor je eerst heel veel eikelspechten krijsen en zie je vogels als een gek rondvliegen,” schetst onderzoeker Sahas Barve de situatie. “Als je dichterbij komt, zie je meerdere legertjes bestaande uit drie of vier vogels die zich in het gevecht storten. De ene groep moet alle andere verslaan om een plekje in het gebied te bemachtigen. Dit is overigens heel zeldzaam. Zelfs in fantasieboeken komt het meestal neer op slechts één leger tegen één andere.”
Radio-tags
De reden voor de gevechten is dus om een gewild plekje op een A-locatie te veroveren. En daarvoor gaan de eikelspechten ver. Om het opmerkelijke gedrag van de eikelspechten te doorgronden, rustten de onderzoekers de vogels uit met speciale radio-tags. Op die manier konden ze de vogels tijdens de chaotische gevechten waarin de veren in het rondvliegen, toch tot op de minuut blijven volgen. Met behulp van deze labeltjes – die als een soort heuptasje op de rug van de vogel bevestigd zit – kregen de onderzoekers bijvoorbeeld een beeld van hoe lang er werd gevochten en waar de vechtersbaasjes precies vandaan kwamen.
Uit de bevindingen blijkt dat groepjes niet-broedende eikelspechten afkomstig van aangrenzende gebieden naar een A-locatie afreizen om het hier tegen de regerend kampioen op te nemen. Deze veroveraars geven zich bovendien niet zomaar gewonnen. Sommige vogels blijken namelijk dag in dag uit terug te keren en kunnen tot wel tien uur achter elkaar vechten. “We hadden niet gedacht dat de gevechten zo lang zouden duren, omdat ze al die tijd weg zijn van hun thuisgebied,” zegt Barve. “Wanneer eten ze? We weten het nog steeds niet.”
Woonplaats
De onderzoekers veronderstelden dat eikelspechten voornamelijk de strijd aan gaan om gebieden die het dichtst bij hun huidige woonplaats liggen. Maar dat blijkt niet het geval. De beslissing om aan een gevecht mee te doen hangt af van veel complexere sociale signalen. “Deze vogels wachten vaak jaren,” legt Barve uit. “En als het juiste moment zich aan doet en het leger groot genoeg is geworden, doen ze er alles aan om een gewild gebied in te pikken.”
Toeschouwers
Net als bij een populaire bokswedstrijd, trekken de bloedstollende veldslagen ook toeschouwers aan. De onderzoeker ontdekten dat soortgenoten vanuit de wijde omtrek op de chaotische gevechten afkomen om die vanaf een veilige tak, die voor even de functie van tribune aanneemt, met grote interesse gade te slaan. “We hadden er nooit eerder aandacht aan besteed, omdat we altijd gefixeerd waren op de vogels die daadwerkelijk bij het gevecht betrokken zijn,” vertelt Barve. “We vergeten vaak dat er vogels in de buurt in een boom zitten toe te kijken.” Het team ontdekte dat de grootste gevechten meer dan dertig vogels kunnen aantrekken, of een derde van alle eikelspechten die woonachtig is in het gebied. Sommige vogels reizen zelfs meer dan drie kilometer om “met popcorn te komen kijken naar de strijd om het grootste landhuis in de buurt,” aldus Barve.
Eigen boom
Om deze aanlokkelijke veldslagen te kunnen bekijken, laten de toeschouwers hun eigen boom aan het lot over. Gegevens van de radio-tags onthullen namelijk dat omstanders tot wel een uur per dag naar de gevechten kijken, ondanks dat velen van hen een eigen boom met eikeltjes en nesten hebben. Blijkbaar wegen de voordelen van het bekijken van een vechtpartij op tegen de nadelen van het lang en onbeheerd achterlaten van hun eigen nest. Eikelspechten hebben nauwe, sociale netwerken en kennen ieders verblijfplaats omdat ze vaak naar andere gebieden trekken. “Als er iets vreemds gebeurt, willen ze het allemaal komen bekijken,” zegt Barve. “De toeschouwers zijn waarschijnlijk net zo geïnteresseerd in de uitkomst als de vechters zelf, al profiteren de strijders er natuurlijk directer van.”
Er zijn nog steeds veel vragen omtrent de complexe sociale interacties van eikelspechten. Maar met behulp van de radio-tags krijgen onderzoekers nu een kijkje in het unieke sociale gedrag van de vogels. “Ze hebben mogelijk vriendschappen en waarschijnlijk vijanden,” concludeert Barve. Iets dat het team met behulp van de radio-tags verder in kaart kan brengen. “Dankzij de tags kunnen we bijvoorbeeld zien wanneer twee vogels zich tegelijkertijd op dezelfde plaats bevinden,” vertelt hij. “De volgende stap is om te proberen te begrijpen hoe hun sociale netwerken worden gevormd en hoe deze veranderen gedurende het jaar.”
