De afgelopen zes decennia is de efficiëntie van de wereldwijde voedselproductie flink toegenomen. Toch is er nog werk aan de winkel.
In een uitgebreide studie, uitgevoerd door onderzoekers van de Wereldbank en de Universiteit van Idaho, werd de voedselproductie van 144 gewassen over een periode van 60 jaar geanalyseerd. Samen beslaan deze gewassen maar liefst 98 procent van het mondiale landbouwoppervlak. Het onderzoek weerlegt de zorgen dat de groei van gewasopbrengsten wereldwijd zou stagneren. Hoewel sommige regio’s en specifieke gewassen minder vooruitgang laten zien, worden deze achterblijvende gebieden gecompenseerd door vooruitgang elders.
Het onderzoek maakte gebruik van een unieke benadering: in plaats van alleen naar gewicht te kijken, berekenden de wetenschappers de calorische opbrengst per hectare. Dit helpt om de productiviteit van verschillende gewassen eerlijker te vergelijken, omdat calorische waarde beter aansluit bij wat daadwerkelijk bijdraagt aan de voedselzekerheid. Gemiddeld genomen staat de groei elk jaar gelijk aan de calorische waarde van zo’n 33 kilogram tarwe per hectare.
Voedselzekerheid onder druk
De productiviteitsgroei is het resultaat van technologische vooruitgang en betere landbouwmethoden. Denk aan verbeterde gewasvariëteiten, intensievere landbouwpraktijken en het efficiënter benutten van landbouwgrond. Vooral in opkomende economieën, zoals in Zuid-Amerika en Azië, heeft de introductie van de Groene Revolutie een enorme impact gehad.
Toch is deze groei niet overal gelijkmatig verdeeld. De ‘Grote vier’ van de landbouw – maïs, tarwe, rijst en soja – zijn verantwoordelijk voor het grootste deel van de productiviteitsstijging. In 1961 brachten deze gewassen gemiddeld 4.826 kilocalorieën (kcal) per hectare landbouwgrond op. In 2021 was dat gestegen naar 14.323 kcal per hectare. Andere gewassen, zoals groenten, fruit en peulvruchten, blijven hierbij achter, wat uitdagingen biedt voor de diversiteit in de voedselvoorziening. Toch werd ook bij deze gewassen een productiviteitsgroei van bijna 100 procent opgetekend.
Uitdagingen in de toekomst
En terwijl de gestage groei van de ‘Big Four’ geruststellend lijkt, waarschuwen de wetenschappers voor de uitdagingen van de toekomst: hoe zorgen we dat deze groei duurzaam blijft en dat voedsel betaalbaar blijft, vooral met een snelgroeiende wereldbevolking? Naar schatting zullen er tegen 2050 immers bijna 10 miljard mensen op aarde leven, wat de vraag naar voedsel enorm zal verhogen. Tegelijkertijd brengt klimaatverandering nieuwe bedreigingen met zich mee, zoals extremere weersomstandigheden en afname van vruchtbare landbouwgrond.
Sommige regio’s blijven bovendien achterop hinken. In Sub-Sahara Afrika, waar de bevolking naar verwachting het snelst zal groeien, remmen beperkte toegang tot technologie en inefficiënte landbouwpraktijken de productiviteitsgroei. Hier is nog veel ruimte voor verbetering, aldus de studie, bijvoorbeeld door irrigatie uit te breiden en moderne zaadvariëteiten te introduceren.
De onderzoekers pleiten voor het ontwikkelen van beleid dat gericht is op duurzame landbouwpraktijken en het verbeteren van toegang tot technologie. Zonder deze stappen, waarschuwen ze, kunnen de positieve trends van de afgelopen decennia omslaan. De boodschap is dus helder: terwijl we blijven innoveren en oogsten, moeten we ook vooruitkijken naar de uitdagingen die ons te wachten staan. Alleen dan kunnen we zorgen dat er genoeg is voor iedereen – nu én in de toekomst.
