Voor het eerst bewezen dat dieren in torpor branden kunnen ruiken

Nieuw onderzoek suggereert dat dieren die in winterslaap of torpor zijn prima in staat zijn om bosbranden op te merken. Alleen hun reactie is niet altijd gepast.

Tot die conclusie komen onderzoekers nadat ze dwergbuidelmuizen bestudeerden. Deze dieren leven in bomen langs de zuidoostkust van Australië. Ze gebruiken hun staarten om takken vast te grijpen en kunnen zelfs aan hun eigen staart naar boven klimmen. Dwergbuidelmuizen gaan bovendien regelmatig in torpor. Dat is een toestand van verminderde fysiologische activiteit. De dieren hebben dan geen voedsel nodig, hun lichaamstemperatuur daalt en ze slapen lange perioden (soms wel een maand op rij). Het doet je wellicht een beetje denken aan een winterslaap, maar bij de dwergbuidelmuizen is torpor niet gebonden aan seizoenen: zij kunnen het jaar rond besluiten om in torpor te gaan. Ze nestelen zich dan in een holle boomstam of in het nest van een vogel.

Bosbrand
Maar wat gebeurt er nu als de dieren in torpor zijn en er gevaar dreigt? Bijvoorbeeld: een bosbrand? Dat hebben onderzoekers nu uitgezocht. Ze verzamelden vijf dwergbuidelmuizen – drie mannetjes en twee vrouwtjes – en bestudeerden deze in het laboratorium. Zodra de dieren in torpor waren, stelden de onderzoekers ze bloot aan de geur van rook.

Actie!
Uit het onderzoek blijkt dat de dieren – zelfs in torpor – in staat zijn om geuren waar te nemen. Of de dieren vervolgens ook in actie kwamen, bleek sterk afhankelijk van de temperatuur van de omgeving. Zo kwamen de dieren niet in beweging wanneer de buitentemperatuur zo’n 10 graden Celsius was en hun lichaamstemperatuur laag was. Bij een temperatuur van 15 graden Celsius kwamen de drie mannetjes wel in actie, terwijl de twee vrouwtjes alleen hun kopje optilden. Uit het onderzoek blijkt verder dat de lichaamstemperatuur van de dieren bepalend is voor de mate waarin ze kunnen bewegen. Bij een lichaamstemperatuur van zo’n 24 graden Celsius waren de dwergbuidelmuizen in staat om zeer geavanceerde bewegingen te maken en bijvoorbeeld aan hun eigen staart naar boven te klimmen. Maar bij een lichaamstemperatuur onder de 13 graden waren hun reacties en bewegingen zeer traag en basaal.

Het is voor het eerst dat onderzoek aantoont dat dieren in staat zijn om geuren waar te nemen wanneer ze in torpor zijn. De resultaten zijn volgens de onderzoekers belangrijk. Met name voor mensen die zogenoemde ‘beheerbranden’ plannen. Het is niet ongebruikelijk dat men in Australische gebieden waar ‘s zomers veel bosbranden plaatsvinden in de winter bewust brand sticht. Zo zorgt men ervoor dat er ‘s zomers minder brandbaar materiaal beschikbaar is. “Beheerbranden tijdens de winter zouden op koude dagen vermeden moeten worden om torpide dieren genoeg tijd te geven om te reageren,” vindt onderzoeker Julia Nowack.

Bronmateriaal

"Hibernating pygmy-possums can sense danger even while dormant" - Springer
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Gerhard Koertner.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd