Ruim een kwart van de volwassen Nederlanders voelt zich weleens eenzaam. Eenzaamheid maakt niet alleen ongelukkig, het is ook nog eens slecht voor de gezondheid. Het werd eerder al in verband gebracht met een verhoogde kans op dementie, maar voor het eerst is er nu ook een relatie gevonden met Parkinson.
Eenzaamheid gaat niet over de hoeveelheid sociaal contact die je hebt, maar over je gevoel daarover. Je kunt het definiëren als een negatief gevoel dat voortkomt uit een discrepantie tussen hoeveel sociaal contact je wil en hoeveel contact je hebt. Eenzame mensen leven vaker ongezond en hebben vaker ziektes. Deels komt dat doordat ze meer last hebben van depressies, minder bewegen en eerder andere gezondheidsproblemen hebben, zoals diabetes.
Steeds meer Parkinson
Eenzaamheid vergroot de kans op allerlei kwalen, zoals hart- en vaatziekten en dementie. Dat komt grotendeels voort uit de ongezondere leefstijl van eenzame mensen. Maar nu is er zelfs een verband gevonden met Parkinson. En dat is interessant, aangezien het aantal mensen met Parkinson rap toeneemt. De aandoening is nu zelfs de tweede meest voorkomende neurodegeneratieve ziekte. In 2021 kregen naar schatting ruim 6000 mensen in Nederland de diagnose, twee derde van hen was man. In totaal leefden er in dat jaar bijna 53.000 mensen met de aandoening, die veel verdergaat dan alleen trillende handen. Parkinson-patiënten hebben ook last van vermoeidheid, moeite met praten, depressie, cognitieve achteruitgang en darmproblemen. Oorzaken zijn grotendeels onbekend, al wordt er steeds meer een link gelegd met blootstelling aan bestrijdingsmiddelen bij mensen die bijvoorbeeld in de akker- of tuinbouw werkzaam waren.
Eenzame Britten
En er lijkt nu dus een link met eenzaamheid. Tot die conclusie kwamen onderzoekers van de Florida State University na analyse van data uit de bekende Britse Biobank. Onderzoeker Antonio Terracciano vertelt aan Scientias.nl: “Tussen 2006 en 2010 vroeg de UK Biobank 500.000 volwassenen in het Verenigd Koninkrijk om vragen over gezondheid en leefstijl te beantwoorden, waaronder ook over eenzaamheid. Daarnaast gebruikten we data over de diagnose van dementie afkomstig van de UK National Health Service.” Wat betreft eenzaamheid moesten de Britse volwassenen bijvoorbeeld de vraag beantwoorden: ‘Voelt u zich weleens eenzaam?’ Het antwoord was ‘ja’ of ‘nee’. Er was dus geen schaal van bijvoorbeeld 1 tot 5. De deelnemers werden vijftien jaar lang gevolgd. De analyse leverde schokkende resultaten op. “Vergeleken met de mensen die zichzelf niet eenzaam noemden, hadden eenzame deelnemers 37 procent meer kans op Parkinson”, vertelt Terracciano.
De onderzoekers probeerden zo goed mogelijk te corrigeren voor andere factoren zoals leeftijd, geslacht, genetisch risico, maar ook fysieke activiteit, depressie en diabetes. “Na correctie bleek dat eenzame mensen nog altijd 25 procent meer risico liepen op Parkinson”, aldus de onderzoeker. Die verhoogde kans was hetzelfde voor alle leeftijden en geslachten. Onduidelijk is of eenzaamheid ook impact heeft op de ernst of het verloop van de ziekte.
Sociale isolatie versus eenzaamheid
Interessant is dat er een verschil is tussen sociale isolatie en eenzaamheid. Sociale isolatie is eigenlijk objectiever: het gaat erom hoe vaak je mensen ziet, terwijl eenzaamheid meer een gevoel is: ongeacht hoeveel mensen je ziet, kun je je nog steeds eenzaam voelen. En gek genoeg, bleek er alleen een verband tussen eenzaamheid en Parkinson. “Een verrassend resultaat was dat sociale isolatie niet gerelateerd was aan het risico op Parkinson. Sociale isolatie is gemeten als een combinatie van alleen leven, het aantal bezoeken van familie en vrienden en het aantal sociale activiteiten van een persoon. Waar eenzaamheid een significante voorspeller van Parkinson is, blijkt sociale isolatie, of een klein sociaal netwerk, dat helemaal niet te zijn”, besluit de onderzoeker.
Dat is bijzonder. Je zou verwachten dat de hoeveelheid sociaal contact belangrijker is dan het gevoel dat je daar zelf bij hebt. Daarbij moet gezegd worden dat onduidelijk is wat oorzaak is en wat gevolg. Hoe goed er ook geprobeerd is te corrigeren voor zoveel mogelijk factoren, het kan nog steeds zijn dat mensen die zich eenzaam voelen misschien ook andere klachten hebben die de kans op Parkinson vergroten.