Het lijkt erop dat bepaalde eiwitten een belangrijke rol spelen.
Sociale relaties zijn cruciaal voor ons welzijn. Steeds meer bewijs laat zien dat sociale isolatie en eenzaamheid niet alleen onze gezondheid schaden, maar ook het risico op een vroegtijdig overlijden verhogen. De precieze manier waarop sociale relaties echter onze gezondheid beïnvloeden, is nog steeds niet helemaal duidelijk. Maar een nieuwe studie, gepubliceerd in het vakblad Nature Human Behaviour, licht nu een tipje van de sluier op.
Gezondheidsproblemen
Eenzaamheid is wereldwijd een groeiend probleem en kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten. Zo kan het bijvoorbeeld in verband worden gebracht met tal van gezondheidsproblemen, zoals depressie, diabetes, hart- en vaatziekten en vatbaarheid voor infecties. Eenzaamheid is dus niet iets om te onderschatten. Bij sommige mensen kan het zelfs zo’n grote tol eisen dat het fataal wordt. De vraag is echter wat er precies achter dit verband ten grondslag ligt.
Eiwitten
Een manier om de biologische processen te ontrafelen, is door te kijken naar de eiwitten die door ons bloed stromen. Deze moleculen, geproduceerd door onze genen, zijn cruciaal voor het goed functioneren van ons lichaam. In een nieuwe studie hebben onderzoekers eiwitten in het bloed van meer dan 42.000 volwassenen tussen de 40 en 69 jaar, die deelnemen aan de UK Biobank, onder de loep genomen. Zo konden ze ontdekken welke eiwitten in grotere hoeveelheden voorkwamen bij mensen die sociaal geïsoleerd of eenzaam zijn, en hoe deze eiwitten samenhangen met een slechtere gezondheid.
Sociale isolatie en eenzaamheid
Het team berekende eerst de scores voor sociale isolatie en eenzaamheid bij de deelnemers. Sociale isolatie is een objectieve maat, bijvoorbeeld gebaseerd op of iemand alleen woont, hoe vaak ze sociaal contact hebben en of ze deelnemen aan activiteiten. Eenzaamheid daarentegen is subjectief: het hangt af van of iemand zich daadwerkelijk eenzaam voelt.
175 eiwitten
De onderzoekers analyseerden de eiwitten en hielden rekening met factoren zoals leeftijd, geslacht en sociaaleconomische achtergrond. De bevindingen laten zien dat 175 eiwitten in verband staan met sociale isolatie en 26 eiwitten met eenzaamheid. Het team ontdekte echter ook een aanzienlijke overlap: ongeveer 85 procent van de eiwitten die met eenzaamheid te maken hebben, zijn ook gekoppeld aan sociale isolatie. Veel van deze eiwitten worden aangemaakt als reactie op ontstekingen, virale infecties en als onderdeel van onze immuunrespons. Ook zijn ze verbonden met hart- en vaatziekten, diabetes type 2, beroertes en vroegtijdig overlijden.
Mendeliaanse randomisatie
Vervolgens maakte het team gebruik van een statistische techniek, namelijk Mendeliaanse randomisatie, om de oorzaak-gevolgrelatie tussen sociale isolatie, eenzaamheid en eiwitten te onderzoeken. Hiermee vonden ze vijf eiwitten waarvan de hoeveelheid direct werd beïnvloed door eenzaamheid.
ADM
Eén van de eiwitten die in grotere hoeveelheden wordt aangemaakt als gevolg van eenzaamheid is ADM. Eerdere studies hebben laten zien dat dit eiwit betrokken is bij de stressreactie en het reguleren van stress- en sociale hormonen, zoals oxytocine – het ‘liefdeshormoon’ – dat stress verlicht en de stemming verbetert. Het team ontdekte tevens een opvallende relatie tussen ADM en het volume van de insula, een hersengebied dat verantwoordelijk is voor ons vermogen om te voelen wat er in ons lichaam gebeurt. Hoe hoger de ADM-niveaus, hoe kleiner dit gebied. Ook blijken hogere ADM-niveaus gekoppeld te zijn aan een kleiner volume van de linker caudate (nucleus caudatus), een regio die betrokken is bij emoties, beloningen en sociale processen. Daarnaast blijkt dat hogere ADM-niveaus het risico op vroegtijdig overlijden verhogen.
ASGR1
Een ander eiwit, ASGR1, is gelinkt aan hogere cholesterolniveaus en een groter risico op hart- en vaatziekten. Andere eiwitten die de onderzoekers ontdekten, spelen een rol bij het ontstaan van insulineresistentie, atherosclerose (de verharding van slagaders) en zelfs kankerprogressie.
Sleutelrol
De bevindingen zijn heel interessant. De eiwitten die de onderzoekers hebben gevonden, geven namelijk waardevolle inzichten in de biologie achter de slechte gezondheid van mensen die sociaal geïsoleerd of eenzaam zijn. “We weten dat sociale isolatie en eenzaamheid onze gezondheid beïnvloeden, maar we hebben nooit begrepen waarom”, zegt onderzoeker Chun Shen. “Ons onderzoek heeft een aantal eiwitten blootgelegd die een sleutelrol blijken te spelen. Bij sommige eiwitten stijgen de niveaus duidelijk als een direct gevolg van eenzaamheid.”
Deze bevindingen onderstrepen hoe belangrijk sociaal contact is voor het behoud van een goede gezondheid. “Steeds meer mensen, ongeacht hun leeftijd, voelen zich eenzaam”, zegt onderzoeker Barbara Sahakian. “Daarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie sociale isolatie en eenzaamheid bestempeld als een ‘globale volksgezondheidszorg’. We moeten dringend manieren vinden om dit groeiende probleem aan te pakken en mensen met elkaar verbonden te houden om hun gezondheid te beschermen.”
