De een lijkt maar niet ouder te worden, terwijl bij de ander de rimpels snel dieper en de spieren strammer worden. Het verouderingsproces gaat dus niet bij iedereen even snel. Wat zijn de factoren die een rol spelen en worden mentale problemen onderschat?
Er zijn vele verschillende oorzaken van vroegtijdige veroudering. Zowel genetische als omgevingsfactoren spelen hierbij een rol. Zo kunnen roken, een ongezond eetpatroon, stress en gezondheidsproblemen de veroudering versnellen. Recent onderzoek laat zien dat niet alleen de fysieke gezondheid, maar ook de mentale gezondheid een grote impact kan hebben op het verouderingsproces. Sterker nog: gevoelens van verdriet en eenzaamheid lijken zelfs een grotere impact te hebben op dit proces dan het rookgedrag.
Op celniveau stapelt de schade zich gedurende vele jaren op en draagt bij aan de ontwikkeling van lichamelijke en geestelijke kwetsbaarheid en aftakeling. Ook vergroot dit verouderingsproces het risico op ernstige ziekten. Bij sommige mensen zijn deze moleculaire afbraakprocessen heftiger dan bij anderen. Dit is een aandoening die ook wel versnelde veroudering wordt genoemd.
Versnelde veroudering
Gelukkig kan dit versnelde verouderingsproces worden opgemerkt voordat de ernstige gevolgen zich manifesteren. Dit kan door gebruik te maken van digitale verouderingsmodellen. Dergelijke modellen kunnen ook worden gebruikt om anti-verouderingstherapieën te ontwikkelen en in te zetten.
Een internationaal team van Amerikaanse en Chinese wetenschappers heeft zich verdiept in het mentale aspect als katalysator van het verouderingsproces en hierover een artikel gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Aging-US. De onderzoekers onderzochten de effecten van eenzaamheid, slechte slaap en ongelukkig zijn op het tempo van het ouder worden en vonden een duidelijk verband.
Verouderingsmodel
Het team onderzocht de bloedwaardes en biometrische gegevens van 11.914 Chinese volwassenen en ontwikkelde een nieuw verouderingsmodel. Versnelling van de veroudering werd zoals verwacht gevonden bij mensen met een voorgeschiedenis van beroerte, lever- en longziekten en bij rokers. De meest interessante conclusie is echter dat mensen in een kwetsbare mentale toestand slachtoffer zijn van een sterk versneld verouderingsproces.
Er zijn zelfs sterke aanwijzingen dat gevoelens van eenzaamheid, hopeloosheid en ongelukkig zijn de biologische leeftijd meer doen toenemen dan het roken van sigaretten. Andere factoren die verband houden met de versnelling van de veroudering zijn onder meer alleenstaand zijn en in een landelijk gebied wonen (dit laatste wordt verklaard door de slechtere kwaliteit van gezondheidszorg op het platteland in China).
Het mentale aspect
De wetenschappers concluderen dat het psychologische aspect van veroudering niet mag worden verwaarloosd of onderschat; niet in wetenschappelijk onderzoek en ook niet in praktische toepassingen tegen veroudering. Manuel Faria van Stanford University zegt hierover: “Mentale en psychosociale factoren zijn enkele van de meest robuuste voorspellers van gezondheidsresultaten – en kwaliteit van leven – maar ze worden grotendeels genegeerd door de moderne gezondheidszorg.” Alex Zhavoronkov, de CEO van het farmaceutische bedrijf Insilico Medicine, wijst erop dat de studie handvatten biedt om het verouderingsproces bij mensen met mentale problemen te vertragen of zelfs teniet te doen. Dit kan volgens hem “een groot positief effect hebben op de mate van psychologische veroudering van miljoenen mensen over de hele wereld.”
App
Eerder dit jaar ontwikkelde het Amerikaanse medische techbedrijf Deep Longevity een AI-geleide app voor de geestelijke gezondheidszorg, genaamd FuturSelf.AI, die is gebaseerd op eerder onderzoek, gepubliceerd in Aging-US over mentale problemen en versnelde veroudering. De app biedt een gratis psychologische beoordeling die wordt verwerkt door een slim algoritme en maakt een uitgebreid rapport over de psychologische leeftijd van de gebruiker en over het huidige en verwachte toekomstige mentale welzijn. Dat is dus meer dan een interessant gegeven: verbetering van je psychisch welzijn kan veroudering tegengaan.
Eenzaamheid
Eenzaamheid en een slecht mentaal welzijn worden al langer in verband gebracht met een slechtere gezondheid. Een van de factoren die daarbij een rol speelt is dat eenzame en ongelukkige mensen geneigd zijn minder goed voor zichzelf te zorgen. Voor dergelijke leefstijlfactoren is in de nieuwe studie echter gecorrigeerd: er is dus waarschijnlijk ook een direct effect op veroudering.
