Een witte kerst: gaat het in de toekomst nog gebeuren?

rsz_christmas-ball-316490_1280

Het zit er ook dit jaar weer niet in: een witte kerst. Wordt het tijd dat we daar ook niet langer meer op hopen en gewoon genoegen nemen met de ‘zwarte kerst’ die ons al jaren ten deel valt? Waarschijnlijk wel.

Ik kan het me nog goed herinneren. De kerstviering op school was net begonnen en buiten vielen heel fijne vlokjes sneeuw naar beneden. Ik weet nog dat ik het magisch vond. Nu is sneeuw natuurlijk in de ogen van veel kinderen iets geweldigs, maar ik was me er ergens terdege ven bewust dat het moment waarop die weersomstandigheden en een kerstviering samenvielen, extra bijzonder was. Waar ik toen – als schoolkind – niet bij stilstond, was de vraag of die toen al zo zeldzame witte kerstvieringen in de toekomst wellicht nog zeldzamer zouden worden. Anno 2014 kunnen we bijna niet meer rond die vraag heen. Wereldwijd loopt de gemiddelde oppervlaktetemperatuur op en klimaatverandering is het gesprek van de dag. En wellicht ook de factor die de bekende kerstplaatjes met daarop kinderen naast een sneeuwman of op de slee voorgoed naar het rijk der fabelen verwijst?

WIST JE DAT…

…sneeuwvlokken ware kunstwerkjes zijn? Bekijk ze hier van heel dichtbij!

Wat is een witte kerst?
Het KNMI spreekt van een witte kerst als er op beide kerstdagen in De Bilt een gesloten sneeuwdek is gemeten. Dat gebeurde vorige eeuw zes keer: in 1906, 1938, 1940, 1950, 1964 en 1981. Sinds de millenniumwisseling is er twee keer een witte kerst geweest: in 2009 en in 2010. Een periode van bijna dertig jaar waarin ons land geen enkele witte kerst meemaakt, is ons dus niet vreemd. Op basis van deze cijfers zou je kunnen stellen dat de kans op een witte kerst uitkomt op zo’n zeven procent.

Extreem
Die statistieken zijn allemaal leuk en aardig, maar wie zit te wachten op een witte kerst, zal ook dit jaar in ieder geval in Nederland weer teleurgesteld worden. Het zit er namelijk voor het vierde jaar op rij niet in. Het zet je aan het denken. Want hoe zal dit in de toekomst gaan? Wordt de witte kerst dan een nog schaarser fenomeen? We vroegen het Janneke Ettema, werkzaam aan de faculteit Geo-Information Science and Earth Observation (ITC) van de Universiteit Twente. “Voor een witte kerst heb je een aantal dingen nodig: kou, een oostenwind en vocht in de atmosfeer. In Nederland hebben we niet veel sneeuwwinters. En zeker in december valt er maar weinig sneeuw, omdat dat een relatief warme maand is.” Kortom: een witte kerst is dus eigenlijk iets extreems. “En juist de extremen veranderen.”

slee

Klimaatmodellen
Die verwachtingen zijn gebaseerd op klimaatmodellen, zo legt Ettema uit. “Wetenschappers wereldwijd hebben vier emissiescenario’s afgesproken waar we met het oog op klimaatverandering op kunnen afstevenen. Met behulp van de klimaatmodellen rekenen we die door en kijken we welke gesimuleerde omstandigheden de meeste overeenkomsten vertonen met de werkelijkheid.” Zo hopen de onderzoekers uiteindelijk het ultieme klimaatmodel te ontwikkelen: een model dat nauwgezet in staat is om te beschrijven welke veranderingen het Nederlandse klimaat heeft doorgemaakt en mogelijk gaat doormaken. “De klimaatmodellen wijzen erop dat juist de extremen minder worden. De koudste dagen worden bijvoorbeeld warmer.”

“In de verre toekomst vind je een witte kerst alleen nog waar de eeuwige sneeuw ligt: hoog in de Himalaya en op de Zuidpool”

Wereldwijd
Al met al suggereren die modellen dat een witte kerst steeds zeldzamer zal worden. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. “De opwarming is een mondiaal verschijnsel, dus de sneeuwbedekking neemt overal af. Voor een witte kerst zul je in de toekomst steeds verder naar het noorden moeten en ook daar wordt de periode waarin er sneeuw ligt, korter. In de verre toekomst vind je een witte kerst alleen nog waar de eeuwige sneeuw ligt: hoog in de Himalaya en op de Zuidpool.”

Onze klein- en achterkleinkinderen zullen dus naar alle waarschijnlijkheid een nog kleinere kans hebben om zo kort voor het kerstdiner nog even een ritje op de slee te maken. Maar Ettema houdt een slag om de arm. Het klimaat is een lastig te doorgronden systeem dat ons al vaker verrast heeft. “Het zou ook zomaar kunnen dat het in de toekomst meer gaat sneeuwen in Nederland. Bijvoorbeeld als de Golfstroom uitvalt. Of dat gaat gebeuren? Daar is men nog niet uit. Het is nog altijd onduidelijk wat er moet gebeuren om de Golfstroom stil te laten vallen. Maar als het gebeurt, zullen de winters in Nederland heel anders worden.” Wellicht dromen we tegen die tijd weer van 2014: die goeie ouwe tijd waarin je niet door een meter hoog pak sneeuw hoefde te ploegen om tijdig bij de schoonfamilie aan het kerstdiner te zitten.

Bronmateriaal

KNMI
Gesprek met dr. ir. Janneke Ettema.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd