Mimas, een kleine maan van Saturnus, herbergt meer dan je zou denken. Onder zijn bevroren en met kraters bezaaide oppervlak schuilt waarschijnlijk een vloeibare oceaan.
De maan Mimas is slechts één van de 145 bekende manen van Saturnus, en lijkt op het eerste gezicht niet de meest interessante van de groep. Met haar bevroren oppervlak oogt de maan als een koude en dode wereld. Door de enorme krater die het maanoppervlakte domineert heeft de maan zelfs wat weg van de Death Star uit de Star Wars-films. Maar schijn bedriegt. Diep onder de ijskoude korst schuilt waarschijnlijk een geheime oceaan. De oceaan, die onder een 20 tot 30 kilometer dikke ijslaag verborgen is, gaat in totaal zo’n 65 kilometer de diepte in. Helemaal tot aan de rotsachtige kern van de maan.
Twee theorieën
Tot die conclusie komen de onderzoekers nadat ze de beelden van de Cassini-ruimtesonde bekeken. Door de rotatie, baan, positie, afstand en beweging van andere hemellichamen te bestuderen, konden ze de baanbeweging van Mimas uiterst nauwkeurig berekenen. Tot op enkele honderden meters. Vervolgens keken de onderzoekers naar de libratie (de schommeling van de maan rond haar rotatie-as) en de precessie van de maan (de rotatie van de baan van de maan rond haar planeet). Beide zijn afhankelijk van de kern van de maan. Door die resultaten te vergelijken met hun hypothesen voor ofwel een langgerekte solide kern, of een wereldwijde oceaan, bleef de oceaan de enige overgebleven verklaring.
Jonge oceaan
Hoewel Mimas niet de enige maan is rond Saturnus met een verborgen oceaan, is het – tot nu toe – wel de enige wiens oppervlakte bezaaid is met kraters. Andere manen met oceanen hebben een vrij glad oppervlak. Dat geldt bijvoorbeeld voor Enceladus en komt doordat water uit de ondergrondse oceaan via scheuren in de ijskorst aan het oppervlak weet te komen en dat oppervlak als het ware voortdurend polijst. Op Mimas gebeurt dat dus niet; het oppervlak herbergt zoals gezegd nog altijd tal van kraters, waaronder dus ook die ene grote krater die de maan de bijnaam ‘Death Star’ opleverde. Het hint er volgens de onderzoekers op dat de oceaan van Mimas nog relatief jong is en simpelweg nog niet genoeg tijd heeft gehad om door de ijskorst heen te breken en zo ook een stempel te drukken op het oppervlak van de maan. Het is daarom zeker mogelijk dat de oceaan in de toekomst wel sporen zal achterlaten op het ijs, zoals het geval is bij de maan Enceladus.
Evolutie
De studie van Mimas geeft meer inzicht in de diversiteit en de evolutie van de ijzige werelden in ons zonnestelsel. Het vloeibare water dat onder de ijslaag op Mimas aanwezig is, biedt ook interessante mogelijkheden voor de ontwikkeling van buitenaards leven, zo speculeren de onderzoekers in de video die ze bij publicatie vrijgaven (zie hierboven). “Het recente ontstaan ervan laat ons zien dat er op elk moment in de geschiedenis van het zonnestelsel en daarbuiten omstandigheden kunnen zijn die gunstig zijn voor de ontwikkeling van leven.”
De auteurs hopen dan ook dat hun bevindingen zullen leiden tot meer onderzoek naar de middelgrote manen van Saturnus en andere planeten. Want wie weet wat voor geheimen deze nog meer verbergen onder hun koude korst?
