Het dinosaurusje is niet veel groter dan een kolibrie.
Deze studie is enkele maanden na verschijnen weer ingetrokken; hoewel de beschrijving van het beestje accuraat is, waren de onderzoekers er niet meer zo zeker van dat O. khaungraae een dinosaurus was. De soort lijkt bij nader inzien toch meer verwant te zijn aan de hagedissen.
Wetenschappers ontdekten resten van het kleine dinosaurusje in een stukje barnsteen – gefossiliseerd hars – dat in Myanmar is teruggevonden. “De dinosaurus is 99 miljoen jaar oud,” zo vertelt onderzoeker Lars Schmitz aan Scientias.nl.
Klein
Wat de vondst zo bijzonder maakt, is de omvang van het beestje, waarvan in het stukje barnsteen overigens alleen het schedeltje is aangetroffen. “Het nieuwe fossiel is ongeveer net zo klein – of zelfs kleiner – dan de hedendaagse bijkolibrie,” aldus Schmitz. Met een lengte van 5 tot 6 centimeter en een gewicht van slechts enkele grammen is de bijkolibrie vandaag de dag het kleinste vogeltje op aarde. “Voor zover wij weten is er geen enkele dinosaurus die kleiner is dan Oculudentavis.”
Nieuwe soort
De kleine dinosaurus die onderzoekers nu in het barnsteen hebben aangetroffen, zou tot een ons tot op heden onbekende soort behoren, die onderzoekers in het blad Nature de naam Oculudentavis khaungraae hebben gegeven. Naast de kleine omvang, springen ook de anatomische kenmerken van het beestje in het oog. “O. khaungraae lijkt met grote ogen en een lange taps toelopende snuit en een koepelvormige kruin op een vogel, maar heeft ook enkele vreemde andere kenmerken, zoals hagedisachtige ogen en heel veel tanden.” Dat alles leidt onderzoekers tot een bijzondere conclusie. “De unieke anatomische kenmerken wijzen erop dat dit één van de kleinste en oudste vogels is die ooit is ontdekt.”
Evolutie
De meeste wetenschappers zijn ervan overtuigd dat vogels afstammen van dinosaurussen. Maar hoe dat precies is gegaan en hoe de prille evolutie van de vogel in elkaar stak, is onduidelijk. O. khaungraae kan daar wellicht meer duidelijkheid over verschaffen. Zo wijst de vondst in Myanmar erop dat kleine vogels al heel vroeg in de geschiedenis voorkwamen. “Als Oculudentavis inderdaad één van de eerste vogels is, bereikten dinosaurussen al heel vroeg een piek in hun miniaturisatie,” vertelt Schmidt. “Eerder dachten onderzoekers dat kolibries die pas zo’n 25 miljoen jaar geleden evolueerden de kleinste dinosaurussen in de geschiedenis waren.”
De vondst suggereert bovendien dat er misschien nog wel veel meer van deze kleine gewervelden uit de tijd van de dinosaurussen op ontdekking wachten. “Ik denk dat barnsteen nog veel meer verrassingen voor de wetenschap kan bevatten,” aldus Schmidt.
