Waar het beestje zo’n opmerkelijk vormgegeven geslachtsorgaan voor nodig heeft, is vooralsnog onduidelijk.
In museumcollecties hebben Deense onderzoekers zes keversoorten ontdekt die ons tot voor kort onbekend waren. En één daarvan springt er – met dank aan de vorm van zijn geslachtsorgaan – met name uit. En dat is Loncovilius carlsbergi. De penis van de kever heeft namelijk de vorm van een flessenopener. Dat schrijven onderzoekers in het blad Zoological Journal of the Linnean Society.
Museumcollecties
In het onderzoeksartikel presenteren de wetenschappers zoals gezegd in totaal zes nieuwe keversoorten die allemaal gerekend kunnen worden tot het geslacht Loncovilius. Kevers die tot dit geslacht behoren, vinden we in Chili en Argentinië, waar ze in de laaglanden, maar ook in tot wel 2600 meter hoog gelegen gebieden leven. Toch hoefden onderzoekers voor de ontdekking van deze zes keversoorten niet helemaal naar Zuid-Amerika af te reizen en op de knieën dat immense leefgebied af te speuren. In plaats daarvan doken de onderzoekers namelijk in museumcollecties, waaronder die van het Natuurhistorisch Museum van Denemarken.
Focus op de penis
En met resultaat. Want ze ontdekten zes onbeschreven keversoorten. De penis van L. carlsbergi sprong daarbij al snel in het oog, want entomologen – wetenschappers die specifiek onderzoek doen naar insecten – richten zich zeker bij insecten al heel snel op de geslachtsorganen. En daar is een goede reden voor, zo legt onderzoeker Aslak Kappel Hansen uit. “Genitaliën zijn bij insecten de organen die bij elke soort weer anders geëvolueerd zijn.” En dat maakt ze ook uitermate geschikt voor het identificeren en onderscheiden van soorten. “Vandaar dat wij entomologen altijd snel de genitaliën bekijken als we een soort willen beschrijven. De unieke vorm die de genitaliën van elke soort hebben, zorgt ervoor dat het insect zich ook echt alleen met soortgenoten kan voortplanten.”
Flessenopener
Als entomoloog heeft Kappel Hansen dus al heel wat penissen gezien. Maar het exemplaar dat hij tijdens zijn laatste onderzoek onder ogen kreeg, is toch wel heel bijzonder. Want zeker van de zijkant gezien lijkt de penis van de kever Loncovilius carlsbergi sprekend op een flessenopener (zie ook de afbeelding hieronder). Vandaar dat ook besloten is om de kever te vernoemen naar een bekend biermerk dat het Natuurhistorisch Museum van Denemarken al jarenlang financieel steunt.
Veel onbekend
Waarom het geslachtsorgaan van de kever zo’n opmerkelijke vorm heeft, is overigens onduidelijk. Over het algemeen is sowieso vrij weinig bekend over de in totaal tien keversoorten die tot het geslacht Loncovilius gerekend worden. Wat we wél weten, is dat ze – ook als we de genitaliën van L. carlsbergi even buiten beschouwing laten – bijzonder zijn. Zo leven ze – in tegenstelling tot verwante kevers die voornamelijk op de grond, tussen dode bladeren en op schimmels leven – op bloemen. “We verwachten dat ze een belangrijke rol spelen in hun ecosysteem,” aldus onderzoeker Josh Jenkins Shaw. “Dus het is zorgwekkend dat we zo weinig over deze kevers weten.” Daarnaast bestaat de vrees dat er nog veel meer soorten Loncovilius op ontdekking wachten, maar dat we deze niet meer gaan vinden alvorens ze uitsterven. “We kunnen gemakkelijk soorten verliezen alvorens we ze ontdekt hebben.”
Die vrees wordt verder aangewakkerd door het feit dat de aarde momenteel grote veranderingen ondergaat die ook het leefgebied van de kevers niet ongeroerd laten. “Loncovilius-populaties gaan de komende decennia waarschijnlijk veranderen. Onze simulaties laten zien dat zeker drie van de Loncovilius-soorten in het nauw dreigen te komen doordat het snel veranderende klimaat tegen 2060 meer dan de helft van hun leefgebied aantast. Het is belangrijk om te benadrukken dat veel meer soorten door deze veranderingen geraakt worden, maar hoe zij precies geraakt worden, weten we niet, omdat we voor slechts vier Loncovilius-soorten genoeg informatie hadden om dat uit te zoeken.”
Er is zoveel wat we niet weten
Wat de onderzoekers met hun nieuwe studie dan ook vooral willen laten zien, is dat er heel veel is wat we nog níet weten. Van veel soorten weten we nog weinig. En anderen zijn nog niet eens ontdekt. Meer onderzoek is dan ook hard nodig. Want als je soorten niet goed begrijpt of zelfs niet kent, kun je ze ook niet beschermen. En met het oog op de grote veranderingen die de aarde momenteel ondergaat, dreigen we dan ook heel wat soorten nog voor we ze hebben leren kennen, te verliezen.
In de hoop dat scenario af te wenden, proberen de onderzoekers met hun nieuwe studie – maar vooral ook geholpen door L. carlsbergi – een dialoog op gang te brengen. “Het is belangrijk dat we de enorme rijkdom aan nog te bestuderen soorten rondom ons erkennen voor het te laat is,” aldus Kappel Hansen. “We zouden graag zien dat mensen wereldwijd gaan praten over de crisis waar de soorten op onze planeet zich voor gesteld zien.” En niet alleen aan universiteiten en in musea, maar ook daarbuiten, bijvoorbeeld gewoon in de kroeg. En de onderzoekers hebben wel ideeën over hoe ze de dialoog daar aan kunnen zwengelen. Zo hebben ze inmiddels een roestvrijstalen model van de penis van L. carlsbergi laten maken, waarmee je straks je flesje bier open kunt maken. “Er kan meer bewustzijn gecreëerd worden tijdens een gezellig praatje met een biertje erbij,” is Kappel Hansens overtuiging.
