Geen doorwaakte nachten, zaterdagochtenden op de hockeyclub of verplichte familiecampings, in een wereld waarin we steeds meer onze eigen keuzes maken, kiezen ook meer en meer mensen ervoor om zonder kinderen door het leven te gaan.
Afgelopen zomer kwamen onderzoekers van de Michigan State University met onthutsende cijfers: een op de vijf volwassenen in de Amerikaanse staat Michigan wil geen kinderen. Dat vonden veel mensen, ook wetenschappers, een verrassend hoog cijfer. Toch is er nu een nieuwe studie die de data bevestigt.
“We hebben vastgesteld dat 20,9 procent van de volwassenen in Michigan geen kinderen wil. Dat komt dichtbij onze eerdere schatting van 21,6 procent en het betekent dat meer dan 1,6 miljoen inwoners in Michigan kinderloos zijn en blijven”, aldus onderzoeker en psychologieprofessor Jennifer Watling Neal. “Michigan is demografisch gezien vergelijkbaar met de hele Verenigde Staten dus dit houdt mogelijk in dat 50 tot 60 miljoen Amerikanen geen kinderwens hebben.”
Herhaalde studie
De onderzoekers hebben gepoogd de originele studie te herhalen door dezelfde onderzoeksmethode te gebruiken maar met een nieuwe steekproef. “Veel volwassenen hebben geen kinderen en er lijken geen verschillen te zijn in leeftijd, opleidingsniveau of inkomen”, zegt onderzoeker Zachary Neal. “Maar kinderloos zijn komt wel iets vaker voor bij mannen, witte mensen en mensen die altijd single zijn geweest.”
Ruim twee derde van de ondervraagden had al voor zijn dertigste besloten geen kinderen te willen en kwam dus niet meer op die beslissing terug. Een dikke 20 procent wist pas in zijn dertiger of veertiger jaren dat ze liever kinderloos bleven.
Spijt als je oud bent
Wie geen kinderen heeft, krijgt nogal eens de waarschuwing: daar krijg je later spijt van. Maar de onderzoekers spreken dat tegen. “We hebben geen enkel bewijs gevonden dat oudere kinderloze volwassenen meer spijt hebben van hoe hun leven is gelopen dan oudere mensen met kinderen. Sterker nog, ouderen met kinderen, wilden juist iets vaker dingen veranderen aan hun leven.”
Dat is niet eens zo gek, als je cijfers uit Polen mag geloven: een op de acht Poolse ouders gaf in een recente studie aan spijt te hebben van de keus om vader of moeder te worden. In de Verenigde Staten en Duitsland liggen die cijfers weliswaar een stuk lager, maar ook daar heeft respectievelijk 7 en 8 procent van de ouders spijt van hun kinderen, zo schreven we eerder al.
Kinderloosheid in Nederland
Maar hoe zit het met kinderloosheid in ons eigen land? In Nederland krijgt ongeveer een op de vijf vrouwen geen kinderen. Bij ruim de helft daarvan, zeker 10 procent dus, is dat een bewuste keus. Dat aantal is sterk toegenomen. Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft 5,5 procent van de vrouwen die nu 60 zijn bewust geen kinderen. Bij de vrouwen van 45 jaar is dat percentage al 8,5 procent en bij dertigers zit het op zeker 10 procent. Cijfers uit omringende landen zijn vergelijkbaar. Volgens het laatste onderzoek in België is 11 procent van de vrouwen bewust kinderloos en 16 procent van de mannen.
Opleiding
Opleidingsniveau speelt zeker bij kinderloze vrouwen in ons land wel een grote rol: ruim een kwart van de 26 tot 35-jarige vrouwen verwacht kinderloos te blijven en van de hoogopgeleide vrouwen die nu 45 zijn heeft 21 procent geen kinderen. Bij laagopgeleide vrouwen ligt dat percentage op 15 procent. Niet alleen blijven hoogopgeleide vrouwen vaker kinderloos, ze krijgen ook minder kinderen en beginnen er later aan. Zo was van de vrouwen die geboren zijn in 1980 bijna 70 procent van de laagopgeleiden op haar 30ste moeder, terwijl dat percentage bij hoogopgeleide vrouwen volgens het CBS op 32 procent ligt. Maar het lijkt erop dat laagopgeleide vrouwen aan een inhaalslag bezig zijn: ook zij blijven steeds vaker kinderloos.
Waarom geen kinderen?
Dat je niet op zaterdag naar de hockeyclub hoeft en op zondag lekker kunt uitslapen, zijn natuurlijk geen doorslaggevende redenen om geen kinderen te willen. Toch noemen kinderloze stellen in CBS-onderzoek wel iets dat daarmee te maken heeft, namelijk het behoud van vrijheid. Daarnaast spelen ook andere factoren een rol, zoals het simpelweg uitblijven van het verlangen naar een kind. En er zijn maatschappelijke oorzaken. Denk aan de toegenomen onzekerheid bij jonge mensen, als het gaat om een vaste baan, een stabiele relatie en een passende woning. Tenslotte zijn er nog veranderende normen. Was het in de jaren 50 niet eens een vraag of je kinderen wilde of niet, tegenwoordig wordt het steeds normaler om daar een bewuste keus in te maken. Net als je ook niet langer bakker wordt, omdat je vader dat was, neem je ook niet zomaar kinderen omdat het zo hoort.
