Een levende doodskist, mosbeton of koffievrije koffie: wat is het beste duurzame idee van Nederland?

Ons land wemelt van de duurzame start-ups, maar de allerbeste verzamelen zich deze week in Rotterdam voor de finale van de ASN Bank Wereldprijs. Wie er gaat winnen? Dat wordt deels door jou bepaald!

Beetje bij beetje wordt de wereld steeds groener en duurzamer. Maar er valt nog veel te winnen. En talloze duurzame ondernemers werken daar hard aan. Ook in Nederland. Het gaat met horten en stoten en vallen en opstaan. Want een duurzaam idee werkelijkheid maken, is niet eenvoudig. Maar voor een paar gelukkigen belooft het de komende maanden ietsje gemakkelijker te worden. En wel dankzij ASN Bank. De bank beloont de beste duurzame ideeën van Nederland elk jaar met de ASN Bank Wereldprijs en 2021 is daarop geen uitzondering; ook dit jaar maken zes finalisten kans op mooie juryprijzen (een hoofdprijs van 25.000 euro, een tweede prijs van 15.000 euro en een derde prijs van 10.000 euro) en de publieksprijs (5.000 euro). Bovendien blijft het niet bij mooie geldbedragen; de deelnemers krijgen tijdens het wedstrijdtraject tevens coaching, publiciteit, training en een netwerk tot hun beschikking, waardoor ze hun steengoede ideeën verder kunnen ontplooien en hopelijk werkelijkheid kunnen laten worden.

De finalisten
Maar wat is nu het beste duurzame idee van Nederland? Dat is aan de jury én aan jou. Je kunt hier nog tot morgen 11.00 uur je stem uitbrengen en je hebt daarbij de keuze uit zes finalisten. We stellen ze hieronder graag aan je voor!

Mosbeton
Wanneer beton groen wordt, is dat doorgaans een slecht teken. Tenzij het om beton van Respyre gaat. Dat is namelijk ontworpen om groen te worden. “Vanuit jarenlang onderzoek naar ongewilde mosgroei op verouderde betonconstructies hebben we kunnen leren welke additionele eisen – naast watervasthoudend vermogen – mossen aan beton stellen om er op te kunnen groeien (denk aan nutriënten, zuurgraad en meer),” zo vertelt Auke Bleij, één van de mensen achter Respyre. “Deze kennis tezamen met kennis van betontechnologie heeft geleid tot de ontwikkeling van een kwalitatief zeer goede betonsoort die tevens geoptimaliseerd is voor snelle, spontane mosgroei.” Het resultaat is een zogenoemd bioreactief beton waarop in twee tot drie maanden tijd een uniforme moslaag groeit. Door gevels van nieuwe en bestaande gebouwen met dit beton te bekleden, kunnen steden letterlijk een stuk groener worden. En dat heeft meerdere voordelen, zo legt Bleij uit. “Steden en haar inwoners worden vanuit verschillende hoeken bedreigd en daarbij komt de leefbaarheid van de stad in gevaar.” Zo hebben steden te kampen met luchtvervuiling, hitte, overstromende rioolsystemen en een verlies aan biodiversiteit. En zien veel stedelingen zich geconfronteerd met een toename van mentale klachten. “En al deze problemen zijn allemaal aan te pakken, zo niet te verhelpen door meer natuur de stad in te krijgen.” Bioreactief beton leent zich daar uitstekend voor; het is compact en kan toegepast worden in dezelfde ruimte als waar mensen leven (denk bijvoorbeeld aan winkelstraten of flatgebouwen). “Bovendien is het beton goedkoop en praktisch onderhoudsvrij. Hierdoor is het een mooie mogelijkheid om op grote schaal de stad te vergroenen.” En daar wordt zowel de stad als de stedeling beter van. “Enkele kernprestaties van het mosbeton zijn significante waterretentie tijdens hevige regenval, opname van CO2, ammonia en stikstofoxides, geluidsreductie en een afname van stress- en angststoornissen door het bieden van een groene natuurlijke omgeving.”

Auke Bleij voor een muur die dankzij Respyre met mos begroeid is.

Dat het bioreactieve beton werkt, is in het lab al aangetoond. “En op dit moment hebben we enkele gave demoprojecten lopen, waaronder een muur op het marineterrein in Amsterdam,” zo stelt Bleij. Maar meer onderzoek is hard nodig. “We willen graag eerst de prestaties van ons mosbeton in kaart brengen en kwantificeren, zodat we weten dat het van goede kwaliteit is en hier ook de nodige garanties op kunnen geven. Omdat we met natuur werken, neemt dit enige tijd in beslag.” Het winnen van de ASN Bank Wereldprijs zou daarbij meer dan welkom zijn. “Bij winst zullen we namelijk in staat zijn om op grote schaal demoprojecten op te zetten en de prestaties versneld te kwantificeren.”

Loop Biotech
Door onze moderne levensstijl herbergt ons lichaam talloze chemicaliën die na onze dood en begrafenis in het milieu belanden. Sterven is dan ook vervuilen, zo stellen de mensen achter Loop Biotech. En dat moet anders. De start-up heeft daarom een wel heel bijzondere doodskist ontworpen die bestaat uit paddenstoelen. Het wortelnetwerk van deze paddenstoelen – ook wel mycelium genoemd – kan naast dode organische stoffen ook verontreinigende stoffen omzetten in vers, plantaardig voedsel waar andere organismen weer op kunnen groeien. Het betekent dat deze in feite levende doodskist in staat is om het lichaam van een overledene – met alle chemische stoffen die daarin te vinden zijn – af te breken tot stoffen die de natuur verrijken in plaats van vervuilen.

Om deze bijzondere doodskist te vervaardigen, wordt gebruik gemaakt van een speciale mal, gevulde met houtvezels. In slechts zeven dagen tijd kan het mycelium in deze speciale mal uitgroeien tot een kist. De resulterende kist wordt vervolgens natuurlijk gedroogd, waardoor het groeiproces van de paddenstoelen stopt. Pas als de kist begraven wordt en blootgesteld wordt aan (grond)water, komen de paddenstoelen weer tot leven en begint het composteerproces.

Northern Wonder
Een bakje koffie; de meesten van ons kunnen niet zonder. Maar wist je dat koffie een belangrijke oorzaak is van ontbossing? De groeiende vraag naar koffie zorgt ervoor dat tropische bossen voor koffieplantages moeten wijken. En daarmee betalen we een hoge prijs voor ons bakkie leut. Reden genoeg voor de mensen achter Northern Wonder om eens na te denken of het mogelijk is om koffie te maken zonder plantages of sterker nog: zonder koffieplant. Het klinkt misschien een beetje gek, maar dat is het niet. Eerder slaagden onderzoekers er immers ook al in om vlees te maken zonder dat daar dieren aan te pas kwamen. Waarom zou iets soortgelijks niet mogelijk zijn voor ons favoriete drankje? Maar ja, waar begin je als je koffievrije koffie wilt maken? Bij het begin. En dat betekent in dit geval dat men zoekt naar moleculen die in lokaal geteelde producten te vinden zijn en samen die zo kenmerkende en geliefde koffiesmaak en -geur kunnen nabootsen. Het is een ambitieus project, maar de mensen erachter zijn vastbesloten om met een koffievrije koffie op de proppen te komen die zelfs de grootste fijnproever kan overhalen om de koffiebonen links te laten liggen. Het winnen van de ASN Bank Wereldprijs kan daarbij zeker helpen.

Food for Skin
Groente is gezond. Dat weten we allemaal. Maar wist je dat groente ook heel goed kan zijn voor je huid? Dat bewijst Food for Skin; een skincare-lijn die voor 100 procent uit (biologische) groente bestaat. Zo bevat de basiscrème bijvoorbeeld werkstoffen uit tomatenschillen en pitjes. En het serum herbergt werkstoffen uit avocado. Bij de productie van de verschillende producten wordt gestreefd naar circulariteit. Zo wordt er bijvoorbeeld gewerkt met avocado’s die net niet mooi genoeg zijn voor een plekje in de supermarkt en eigenlijk gedoemd waren om vernietigd te worden. En de tomatenschillen en -pitjes? Die zijn afkomstig uit een Italiaanse tomatensausfabriek. Als klap op de vuurpijl zitten de smeersels ook nog in fraaie glazen potjes en flesjes die je in de glasbak kunt deponeren en dus volledig gerecycled kunnen worden.

Orbisk
Elke dag worden in restaurants enorme hoeveelheden voedsel weggegooid. Maar hoeveel precies? En welke ingrediënten worden het vaakst verspild? Daar hebben chefkoks en restaurantmanagers vaak maar weinig grip op. Orbisk brengt daar verandering in. De startup heeft een beeldherkenningsalgoritme en slimme weegschaal ontwikkeld die samen exact kunnen vaststellen hoeveel er wordt weggegooid en welke ingrediënten het vaakst in de prullenbak belanden.

Het door Orbisk ontwikkelde systeem.

Wanneer de bediening een tafel afruimt en een bijna leeg bord naar de keuken brengt, wordt het voedsel dat daar nog op ligt, nu vaak achteloos weggegooid. Orbisk zet de kliko op een slimme weegschaal die met elke inworp meet hoeveel er op het bord lag. Ondertussen hangt boven de kliko een camera waarmee dankzij de slimme beeldherkenningssoftware vast kan worden gesteld wat er precies op het bord lag. Het systeem slaat alle data op en verwerkt deze in een wekelijkse rapportage waarin precies te zien is wat er wanneer en in welke hoeveelheden is weggegooid. Op basis daarvan kunnen restaurants gerichter inkopen en serveren en voedselverspilling tegengaan. Zo’n vijftig restaurants werken al met het systeem en elk daarvan kan zo per jaar wel maar dan 4000 kilo voedselafval voorkomen.

Chainable
Elk jaar worden in huurwoningen tal van keukens uitgebroken en vernieuwd. Het resulteert in een enorme berg met afval en een enorme CO2-uitstoot. De mensen achter Chainable hebben daar iets op bedacht: een circulaire en modulaire keuken, speciaal ontwikkeld voor woningcorporaties. De keukens zijn gebaseerd op een standaard frame en kunnen modulair opgebouwd worden. Zo is er dus een passende keuken voor elke huurwoning. Woningcorporaties huren de keukens of kopen ze (met terugkoopverklaring). “Zo houden we alle materialen in onze keten en houden we grip op onze afvalstromen, waardoor we deze kunnen minimaliseren,” aldus Chainable. De modulaire keukens kunnen ook nog eens veel langer mee dan conventionele keukens, doordat Chainable gebruikte onderdelen kan refurbishen en ‘de schil’ van de keuken kan vervangen, terwijl het frame blijft staan. Dat stalen frame wordt overigens nu al voor een deel van gerecycled materiaal gemaakt, net als het plaatmateriaal dat in de keukens verwerkt zit. De modulaire keuken is dan ook voor 82 procent circulair en er wordt hard gewerkt om dat percentage verder op te krikken.

Dat zijn ze. De zes finalisten van de ASN Bank Wereldprijs 2021. Welke duurzame missie spreekt jou het meest aan? Breng hier (voor 11.00 uur morgenochtend) je stem uit en help jouw favoriet een stapje verder.

Bronmateriaal

Afbeelding bovenaan dit artikel: Loop Biotech

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd