Steeds meer mensen krijgen last van chronische darmontsteking. Maar een gezond dieet kan veel ellende voorkomen.
Mensen die zich jarenlang houden aan een aantal vrij strikte dieet- en beweegadviezen, hebben veel minder kans op inflammatoire darmziekten, zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Vooral mensen die genetisch al meer kans hebben op darmontstekingen lijken baat te hebben bij de gezonde leefstijl.
Inflammatoire darmziekte (afgekort in het Engels tot IBD), treft naar schatting ongeveer 1,3 miljoen volwassenen in Europa en zo’n 3 miljoen volwassen Amerikanen. Het aantal diagnoses neemt hand over hand toe, vooral in rijkere landen. Chronische darmontsteking lijkt dan ook een welvaartsziekte te zijn, die kan ontstaan door een aantal verschillende leefstijlfactoren.
Risicoscore
Eerder gepubliceerd onderzoek bracht het risico op IBD al in verband met een aantal van deze factoren, maar het was toen nog niet mogelijk om te concluderen dat het consistent naleven van een gezond leefpatroon ook echt zorgt voor een lagere kans op de ontwikkeling van IBD. Om daar achter te komen, pakte een onderzoeksteam de gegevens van drie langlopende studies erbij. Ze analyseerden de gezondheidsdata van meer dan 270.000 mannelijke en vrouwelijke zorgmedewerkers.
Het team zette een systeem van aanpasbare risicoscores (MRS) op voor elke deelnemer op basis van risicofactoren voor het ontstaan van IBD. Op deze manier schatten zij het aantal IBD-gevallen dat vermeden had kunnen worden door een gezondere leefstijl. De MRS varieerde van 0 tot 6; hoe hoger de score, des te hoger het risico op ziekte. De volgende risicofactoren werden meegewogen: gewicht, roken, het gebruik van ontstekingsremmers zoals aspirine of ibuprofen, fysieke activiteit en dagelijkse inname van fruit, vezels, groenten, meervoudig onverzadigde vetzuren en rood vlees.
Dieet- en leefregels
Vervolgens schatten ze het aandeel vermijdbare IBD-gevallen, als alle deelnemers er een perfect gezonde leefstijl op na zouden houden. En dat is nog niet zo makkelijk, want volgens de onderzoekers houdt dat in: een BMI tussen 18,5 en 25, nooit roken, ten minste 7,5 uur fysieke activiteit per week, minimaal 8 dagelijkse porties fruit en groenten, minder dan een halve portie rood vlees per dag, minimaal 25 gram vezels per dag, minimaal 2 wekelijkse porties vis, minimaal een halve dagelijkse portie noten of zaden en maximaal 1 alcoholische versnapering per dag voor vrouwen of 2 alcoholeenheden voor mannen.
De onderzoekers schatten op basis daarvan dat een lage MRS-score en het handhaven van een gezonde leefstijl 43 tot 61 procent van de gevallen van de ziekte van Crohn en 42 procent van de colitis ulcerosa-patiënten had kunnen voorkomen. De onderzoekers pasten de scoresystemen toe op data uit drie vergelijkbare grote Europese onderzoeken om hun bevindingen te valideren. Uit deze meta-analyse kwamen soortgelijke percentages naar voren.
Slag om de arm
Het team houdt wel een slag om de arm, wat betreft de conclusies. Ze geven aan dat het een observationele studie is en ze dus geen causaal verband kunnen vaststellen. De gemiddelde leeftijd waarop IBD werd gediagnosticeerd was hoger dan normaal, wat mogelijk effect kan hebben op de validiteit van de onderzoeksresultaten. Evenmin kon er rekening worden gehouden met de invloed van vroege leefstijlfactoren, zoals het gebruik van antibiotica of borstvoeding, omgevingsfactoren zoals vervuiling, stress en sociaaleconomische kenmerken.
Preventiestrategie
“We hebben sterk het idee dat de relatie tussen leefstijlfactoren en de ontwikkeling van chronische darmontsteking causaal is. Hoewel dit nog moet worden vastgesteld, ondersteunen verschillende bewijzen van meerdere studies de cruciale rol van omgevings- en leefstijlfactoren bij de ontwikkeling van IBD”, schrijven de wetenschappers.
“Het stimuleren van een aanpassing van de leefstijl gaat in de nabije toekomst hopelijk nog meer worden ingezet als belangrijk onderdeel van de IBD-preventiestrategie”, leggen ze uit. “Dit kan enorm veel goeds betekenen voor mensen die in een hoge risicogroep zitten, zoals directe familieleden van IBD-patiënten, die tussen de 2 en 17 procent kans hebben om de ziekte gedurende hun leven te ontwikkelen.”
Zo wordt steeds meer duidelijk hoe belangrijk gezond eten is voor onze darmen. Het aantal gevallen van chronische darmontsteking duikt waarschijnlijk pijlsnel naar beneden als iedereen fors gezonder zou gaan leven.
