Lang werd gedacht dat een gezond dieet het risico op dementie vermindert, maar dat valt waarschijnlijk tegen. Een langlopende Zweedse studie vond geen enkel verband tussen gezond eten en de geheugenziekte.
Eerdere studies kwamen met gemengde signalen: sommige wezen uit dat een gezond dieet de kans om dementie te krijgen zou verkleinen, andere vonden nauwelijks een verband. Een nieuw groot Zweeds onderzoek lijkt het pleit nu definitief te beslechten: na twintig jaar onderzoek blijkt zowel een conventioneel als een mediterraan dieet geen enkele invloed te hebben op je kans op dementie.
Het mediterrane dieet is een vrij standaard gezond eetpatroon. Het bestaat uit veel groente, fruit, peulvruchten, vis en gezonde vetten uit bijvoorbeeld olijfolie en noten. De inname van zuivel, vlees en verzadigde vetten is beperkt.
28.000 Zweden deden mee
“Eerdere studies naar de effecten van een bepaald dieet op het dementierisico leidden tot gemengde resultaten”, zegt onderzoeker Isabelle Glans van de Zweedse Lund University. “Hoewel onze studie een link tussen een dieet en de kans op dementie niet helemaal uitsluit, vonden we geen enkel verband in ons onderzoek, dat een lange follow-upperiode had met jongere deelnemers dan in veel andere studies. Ze hoefden zich bovendien niet te herinneren wat ze jaren eerder hebben gegeten.”
Aan de studie deden 28.000 Zweden mee met een gemiddelde leeftijd van 58 jaar. Ze hadden geen dementie aan het begin van de studie en werden twintig jaar lang gevolgd. De deelnemers moesten een week lang een voedseldagboek bijhouden en een gedetailleerde vragenlijst invullen over hun eetpatroon. Ook werkten ze nog mee aan een interview. Twintig jaar later hadden bijna 2000 mensen de diagnose dementie gekregen, dus alzheimer of vasculaire dementie. Dat is bijna 7 procent.
Ook hier kanttekeningen
De onderzoekers onderzochten in hoeverre de deelnemers zich aan een conventioneel dieet hielden of aan een mediterraan dieet. Na correctie voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau vonden de onderzoekers geen verband tussen het conventionele dieet of het mediterrane dieet en een verminderde kans op dementie. Glans benadrukt dat er nog steeds vervolgonderzoek nodig is om de bevindingen te bevestigen. Kanttekening bij deze studie is bijvoorbeeld dat deelnemers hun eigen dieet en leefgewoonten niet goed rapporteerden. Ook is niet duidelijk meegenomen hoe hun dieet veranderd kan zijn in de loop der jaren.
Bewegen belangrijker
Daarom kan het zijn dat gezond eten toch wél (een beetje) invloed heeft. Onderzoeker Nils Peters van de Zwitserse universiteit van Basel zegt in een reactie op de studie dan ook dat hij denkt dat een dieet wel degelijk een van de factoren is die een rol speelt bij het ontstaan van dementie. “Het dieet op zichzelf heeft wellicht niet een sterk genoeg effect op geheugen en denkvermogen, maar het is waarschijnlijk wel een factor naast andere factoren die invloed heeft op het verloop van de cognitieve functie. Een gezond dieet kan nog steeds goed zijn in combinatie met andere leefstijlkenmerken om het risico op dementie te verminderen.” Denk daarbij aan genoeg bewegen, niet roken, gematigd drinken en een niet te hoge bloeddruk. Vooral voldoende bewegen en een gezonde bloeddruk zouden beschermen tegen cognitieve achteruitgang. Deze factoren zijn vermoedelijk belangrijker dan een gezond dieet.
Plaques
Het mediterrane dieet beschermt tegen hart- en vaatziekten en zou in theorie op die manier indirect de kans op dementie verkleinen. De plaque die wordt opgebouwd in de bloedvaten, maar ook aandoeningen als beroerte, hoge bloeddruk en diabetes verhogen mogelijk allemaal de kans op dementie. Een gezond dieet verkleint de kans op deze ziektes en vermindert dientengevolge dus ook het risico op dementie. De Zweedse studie sluit deze gedachtegang niet volledig uit, maar concludeert wel dat enkel een gezond dieet geen noemenswaardige invloed heeft op de kans op dementie later in het leven.
