Een dieet dat goed is voor het hart bevat geen ‘snufje’ zout

Een nieuwe studie toont onomstotelijk het verband tussen minder zout en een verlaagd risico op hart- en vaatziekten aan. En dus stapelt het bewijs dat je maar beter geen extra zout over je eten kunt strooien, zich op.

Het is waarschijnlijk niet voor het eerst dat je hoort dat zout slecht is voor je gezondheid. Er bestaat namelijk substantieel bewijs dat het eten van veel zout kan leiden tot een hoge bloeddruk – een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Toch hebben epidemiologische studies die een verband onderzochten tegenstrijdige resultaten opgeleverd. En dus gingen wetenschappers in een nieuwe studie op zoek naar het antwoord op die ene vraag: hoe slecht is zout nou écht voor je hart?

Studie
“Studies naar de relatie tussen natriuminname en hartaandoeningen zijn nog steeds controversieel,” vertelt onderzoeker Lu Qi in gesprek met Scientias.nl. Bovendien is volgens hem de meetwijze in voorgaande studies niet waterdicht geweest. Dat komt met name vanwege een gebrek aan praktische methoden om de natriuminname via voeding op de lange termijn te bestuderen. “Onze studie is de eerste die een gedragsindicator test: het toevoegen van zout aan voedsel om de gebruikelijke inname van natrium te achterhalen,” zegt Qi. Recente studies hebben gesuggereerd dat de frequentie waarmee een persoon zout aan zijn maaltijd toevoegt, tevens kan worden gebruikt om zijn individuele natriuminname in de loop van de tijd te voorspellen. En dus werden maar liefst 180.000 deelnemers gevraagd vragenlijsten in te vullen over hoe vaak ze zout over hun maaltijd strooiden. Daarnaast kregen de onderzoekers inzage in hun medische dossiers en verzamelden gegevens over hartaandoeningen, ziekenhuisopnames en doodsoorzaken. Vervolgens bracht het team voor alle deelnemers in kaart of de frequentie van het toevoegen van zout aan voedsel verband hield met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Snufje zout
Het onderzoek bevestigt dat wat wetenschappers al dachten. En dat is dat minder zout inderdaad leidt tot een lager risico op hart- en vaatziekten. “Over het algemeen ontdekten we dat mensen die geen extra snufje zout over hun eten strooien een aanzienlijk kleinere kans op hartaandoeningen hebben, ongeacht levensstijlfactoren en reeds bestaande ziekten,” aldus Qi. Heel verrassend zijn deze resultaten overigens niet. “Hoewel dit de eerste studie is die een duidelijk verband aantoont, zijn de resultaten misschien niet zo verbijsterend,” zegt ook Qi. “Al eerder hebben studies bewezen dat een hoge natriuminname de kans op verschillende risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals een hoge bloeddruk, vergroot.”

Sterkste verband
De onderzoekers ontdekten dat het verband tussen het toevoegen van zout aan voedsel en het risico op hart- en vaatziekten het sterkst was onder deelnemers met een lagere sociaaleconomische status en huidige rokers. Iets dat Qi wel kan verklaren. “Een lagere sociaaleconomische status en roken zijn beide risicofactoren voor hartaandoeningen,” legt hij uit. “Onze bevindingen suggereren dat het toevoegen van zout aan voeding, samen met deze risicofactoren, de kans op hart- en vaatziekten nog verder versterkt.”

Verklaring
Kortom, een zoutarm dieet is dus goed voor het hart. En dat terwijl iedereen in de wereld meer zout eet dan zou moeten. Dit heeft er mogelijk mee te maken dat veel mensen misschien niet genoeg beseffen dat teveel zout erg schadelijk kan zijn voor de gezondheid en de kans op hartaandoeningen vergroot. En dus legt Qi nog even uit waarom dit zo is. “Naast een verhoogde bloeddruk leidt het nuttigen van teveel zout tot hogere ontstekingswaarden,” aldus de onderzoeker. “Het verhoogt de kans op overgewicht en beïnvloedt tevens andere risicofactoren die kunnen leiden tot hartaandoeningen nadelig. De huidige aanbeveling is dan ook om niet meer dan 2300 mg per dag te nuttigen.”

DASH-dieet
Wil je het nou echt goed doen, dan raadt Qi aan om het verminderen van je zoutinname te combineren met het zogenoemde DASH-dieet. Het DASH dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) is, zoals de naam al doet vermoeden, een dieet om de bloeddruk te verlagen en is gericht op een gezonde leefstijl voor hart- en bloedvaten. De aanbevolen hoeveelheden en productkeuzes van het DASH-dieet komen in grote lijnen overeen met de Schijf van Vijf. Het houdt een beperking van de inname van rood en bewerkt vlees in terwijl de consumptie van groenten, fruit, volle granen, magere zuivelproducten, noten en peulvruchten juist wordt aangemoedigd. Zowel het DASH-dieet als de Schijf van Vijf bevelen bovendien aan om geen of zo min mogelijk zout aan eten en drinken toe te voegen. “We ontdekten dat wanneer deelnemers zich strikt aan een DASH-dieet houden en minder zout aan hun eten toevoegen, het risico op hart- en vaatziekten het meest terugdrongen wordt,” vertelt Qi. “Dit is belangrijk, omdat het verminderen van extra zout – en dus niet het volledig elimineren van zout in je dieet – een vrij makkelijke manier is om voordelen te behalen die tegelijkertijd niet teveel opoffering vraagt.”

Minder zout in bewerkte voedingsmiddelen
Keukenzout zit in heel veel producten. Je strooit het misschien zelf over je eten, maar het zit bijvoorbeeld ook in kant-en-klaar-maaltijden, brood, snacks en pizza’s. En ook die hoeveelheden zouden volgens het RIVM teruggedrongen moeten worden. In Nederland behoren coronaire hartziekten en beroertes tot de aandoeningen met de hoogste ziektelast. Maar door het zoutgehalte in bewerkte voedingsmiddelen te verlagen of te kiezen voor zoutarme alternatieven, is er aanzienlijke gezondheidswinst te boeken als het gaat om hart- en vaatziekten. Wanneer het zoutgehalte van bewerkte voedingsmiddelen wordt gehalveerd (een niveau dat technologisch gezien haalbaar is), daalt de dagelijkse zoutinname uit bewerkte voedingsmiddelen met 2,1 (vrouwen) tot 2,9 gram (mannen), een daling van respectievelijk 37% en 38%. In dat scenario zouden de komende twintig jaar bijna 30.000 hartinfarcten en ruim 53.000 beroertes kunnen worden voorkomen (een daling van respectievelijk 4,4 en 6%).

Al met al laat de studie zien dat wanneer je er voortaan voor kiest minder zout over je eten te strooien, dit echt de gezondheid van je hart ten goede komt. Heb je hier toch moeite mee, dan kan misschien een zoutvervanger een goed compromis zijn. Al eerder bewezen onderzoekers bijvoorbeeld dat kaliumzout (waarbij een deel van de natriumchloride, waar keukenzout volledig uit bestaat, is vervangen door kaliumchloride) een goed alternatief is. Als keukenzout wereldwijd zou worden ingeruild voor kaliumzout, zou dit elk jaar zelfs miljoenen levens kunnen sparen.

Toch is het volgens Qi het beste om je zoutinname helemaal terug te schroeven. We zijn eigenlijk in de loop van de tijd veel te veel gewend geraakt aan de zoute smaak van voedsel. We moeten eigenlijk weer ‘ontwennen’ en wel voor onze eigen gezondheid. “Want we bebeschikken nu écht over solide bewijs dat bevestigt dat het toevoegen van zout het risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdig overlijden vergroot,” besluit Qi.

Bronmateriaal

"Shaking less salt on your food at the table could reduce heart disease risk" - American College of Cardiology

Interview met Lu Qi

Afbeelding bovenaan dit artikel: pixelshot (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd