Het gaat deze week gebeuren: we breken door de magische grens van 8 miljard mensen op aarde heen. En de mensheid is ook daarna nog niet uitgegroeid (maar het plafond komt wel in zicht).
15 november is de dag waarop de aarde naar verwachting officieel 8 miljard menselijke inwoners telt. Een record. Maar dat zal maar kort standhouden, want de mensheid groeit stug door. Maar lang zo snel niet meer als in het verleden.
Trage groei
Sterker nog; op dit moment groeit de wereldbevolking trager dan op elk ander moment sinds 1950. Maar ook trage groei is groei. En dus zien we het aantal mensen op aarde nog steeds jaar na jaar toenemen en kunnen we morgen dus toch voor het eerst in de geschiedenis concluderen dat er 8 miljard(!) mensen op aarde leven.
8,5 miljard in 2030
De wereldbevolking zal ook in de decennia die voor ons liggen (langzaam) blijven groeien, zo is de verwachting. Zo zouden we rond 2030 met 8,5 miljard mensen moeten zijn. Om vervolgens in 2050 op 9,7 miljard mensen uit te komen. Op dat moment zal grofweg de helft van de wereldbevolking in slechts acht landen te vinden zijn. Te weten: Congo, Egypte, Ethiopië, India, Nigeria, Pakistan, de Filipijnen en Tanzania. Van de 1,7 miljard mensen die naar verwachting tot 2050 aan de wereldbevolking worden toegevoegd, ziet meer dan de helft het levenslicht in Sub-Sahara-Afrika.
Piek in 2080
De komende decennia groeit de wereldbevolking dus stug door. Maar de groei vlakt wel af en de verwachting is dat de wereldbevolking zo rond 2080 een piek bereikt. Op dat moment zouden er rond de 10,4 miljard mensen op aarde te vinden zijn. En de wereldbevolking blijft daar naar verwachting in ieder geval tot 2100 op of net onder steken.
Vergrijzing
Niet alleen het aantal mensen op aarde is aan verandering onderhevig. Ook de samenstelling van de menselijke populatie verandert. Zo zien we het aantal 65-plussers op aarde sneller groeien dan de leeftijdscategorieën daaronder. En waar zij nu nog zo’n 10 procent van de wereldbevolking uitmaken, zal dat in 2050 zo’n 16 procent zijn. Als die voorspelling uitkomt, zou het aantal 65-plussers in 2050 twee keer zo groot zijn als het aantal kinderen jonger dan vijf jaar en ongeveer vergelijkbaar met het aantal kinderen onder de twaalf. Het is iets waar overheden zich op moeten voorbereiden, zo schrijven de Verenigde Naties in het vandaag verschenen rapport ‘World Population Prospects 2022‘. Want de vergrijzing vereist onder meer een robuust zorgsysteem en pensioenstelsel.
Levensverwachting
Dat de vergrijzing een uitdaging vormt, komt natuurlijk doordat mensen gemiddeld steeds ouder worden. En ook die trend vindt de komende decennia nog doorgang, zo is de verwachting. Waar kinderen die in 2019 ter wereld kwamen een gemiddelde levensverwachting van zo’n 72,8 jaar hadden (9 jaar hoger dan in 1990), zullen kinderen die in 2050 ter wereld komen een gemiddelde levensverwachting van 77,2 jaar kennen. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat het om wereldwijde gemiddelden gaat. Wanneer we inzoomen op landsniveau zien we grote verschillen ontstaan. Zo is de levensverwachting van kinderen die in de minst ontwikkelde landen ter wereld komen tot wel zeven jaar lager dan de wereldwijd gemiddelde levensverwachting.
Krimp op landsniveau
En zo zijn er op landsniveau nog wel meer opvallende verschillen te ontwaren. Zo zien we bijvoorbeeld dat terwijl de wereldbevolking in zijn geheel dus stug doorgroeit, het op landsniveau veelal heel anders is. In veel landen neemt het vruchtbaarheidscijfer (het aantal geboren kinderen per vrouw) namelijk af. En van tientallen landen wordt dan ook verwacht dat ze daardoor – soms ook in combinatie met emigratie – tussen nu en 2050 met krimp te maken krijgen.
Werk aan de winkel
Al met al is er met al deze trends genoeg werk aan de winkel voor overheden. Sommige landen zullen zich voor moeten bereiden op krimp en vergrijzing en de hierboven al even aangestipte uitdagingen die dat met zich meebrengt. In andere landen (bijvoorbeeld in Sub-Sahara-Afrika) wordt juist een forse populatiegroei verwacht, wat ook weer problemen met zich mee kan brengen. “Een snelle populatiegroei maakt het uitroeien van armoede, bestrijden van honger en ondervoeding en het vergroten van de toegankelijkheid van zorg en onderwijs lastiger,” merkt Liu Zhenmin, namens de Verenigde Naties, op.
De geboorte van de acht miljardste wereldburger is een mijlpaal. En wat António Guterres, secretaris-generaal van de VN, betreft, staan we daar morgen ook echt even bij stil. “Het is een gelegenheid om onze diversiteit te vieren, dat wat we gemeen hebben te erkennen en ons te verwonderen over de vorderingen die er in de gezondheidszorg zijn geboekt en die tot een langere levensduur en een afname van de moeder- en kindsterfte hebben geleid. Tegelijkertijd is het echter ook een moment dat ons herinnert aan de verantwoordelijkheid die we samen dragen voor onze planeet en een moment om na te denken over waar we – met het oog op de toezeggingen die we elkaar hebben gedaan – tekort schieten.”
