Een nieuwe foto van Marsrover Perseverance doet vermoeden dat millennials ook op Mars hun hart op kunnen halen. Maar helaas…schijn bedriegt (opnieuw).
Wie zijn ogen vluchtig over deze foto laat glijden, zal waarschijnlijk snel iets herkenbaars zien. Zeker als diegene zich tot de millennials of zogenoemde avocadogeneratie mag rekenen. Op de foto – gemaakt met behulp van één van de hoog op Marsrover Perseverance gemonteerde camera’s – schittert namelijk een object dat verdacht veel wegheeft van een opengesneden avocado. Zelfs de avocadopit is van de partij!
Stenen
Nadere inspectie wijst echter al snel uit dat ons brein een loopje met ons neemt. Perseverance heeft namelijk geen avocado’s op Mars ontdekt, maar in plaats daarvan twee stenen gespot. En toeval wil dat de ene door erosie – met uitzondering van het middelste deel – wat is uitgehold, waardoor de illusie van een avocadoschil ontstaat en de tweede, nabijgelegen doodgewone steen opeens eveneens wat wegkrijgt van een – weliswaar omgedraaide – avocadoschil.
Pareidolie
Het is het schoolvoorbeeld van pareidolie: een psychisch verschijnsel waarbij we in alledaagse voorwerpen – zoals bijvoorbeeld een steen – opeens iets herkenbaars denken te zien. Een ander mooi voorbeeld van pareidolie is bijvoorbeeld dat je dieren in de wolken ziet, of een gezichtje in het schuim van je cappuccino.
Patronen
Aangenomen wordt dat pareidolie veroorzaakt wordt doordat ons brein een sterke behoefte heeft om verbanden te leggen tussen dingen die we tegenkomen. Het stelt ons in staat om snel patronen te zien. En dat is belangrijk, want daardoor zijn we bijvoorbeeld ook snel in staat om gevaar te signaleren. Zo kan je brein bijvoorbeeld snel de broodnodige link leggen tussen geritsel in de struiken en het silhouet van een roofdier. Maar soms loopt ons brein wat te hard van stapel en legt het verbanden die er simpelweg niet zijn.
Deur
En dat laatste overkomt ons onder meer nogal eens als we foto’s gemaakt op Mars onder de neus krijgen. Zo dachten mensen daarop eerder al een deur op Mars te zien.
Uiteindelijk bleek de deur veel kleiner dan de foto van Curiosity misschien deed vermoeden (denk: formaatje hondenluik) én onthulde NASA dat het een doodgewone, natuurlijke breuk in enkele rotsen betrof.
Bomen
Daarnaast dachten mensen eerder ook al bomen op Mars te spotten (zie afbeelding hieronder). Ook dat was echter een illusie: deze ‘Martiaanse bomen’ zijn niets meer en niets minder dan donker zand dat via zandduinen naar het oppervlak wordt geduwd door zonverhit koolstofdioxideijs.
Boek
En recent leek ons brein zelfs even te suggereren dat Marsmannetjes ook graag lezen; Marswagentje Curiosity spotte een object dat verdacht veel weghad van een opengeslagen boek. Maar ook dat was ‘gewoon’ een steen die op een bijzondere manier geërodeerd is, zo drukte NASA ons op het hart.
En zo zijn er nog veel meer Martiaanse objecten die er eerder voor zorgden dat onze verbeelding op hol sloeg. Wat te denken van het beroemde gezicht op Mars, of deze zwevende lepel of dit Star Trek-logo op het Marsoppervlak? Uiteindelijk allemaal illusies, met dank aan ons brein dat in een poging om ons te beschermen graag overuren maakt.
