Vorig jaar vonden wetenschappers de verste ster ooit – Earendal – op een recordbrekende afstand van 28 miljard lichtjaar. Nu is de James Webb-telescoop gebruikt om het bestaan van de ster te bevestigen.
En ja, Earendel blijkt inderdaad te bestaan en is daarmee officieel de verste ster ooit gevonden. Sterker nog: astronomen weten eindelijk meer over de gasbol.
Earendel bestond in de ‘kinderjaren’ van ons heelal, toen het universum slechts zeven procent van zijn huidige leeftijd was. Het licht van de ster is 12,9 miljard jaar oud. Nu denk je misschien: hoe kan de afstand dan 28 miljard lichtjaar zijn? Dit komt doordat de ster door de uitdijing van het heelal verder van ons is verwijderd. Gedurende de bijna 13 miljard jaar dat het licht nodig had om de aarde te bereiken, is het heelal zo uitgebreid dat de ster nu maar liefst 28 miljard lichtjaar van ons vandaan is.
Zichtbaar met dank aan een zwaartekrachtlens
Earendel bevindt zich in het zogenoemde Sunrise Arc-sterrenstelsel dat door een zwaartekrachtlens is vervormd. Een zwaartekrachtlens is een soort kosmisch vergrootglas en buigt het licht van verre objecten. Het licht van Sunrise Arc is duizend tot vierduizend keer versterkt door het zware cluster WHL0137-08 en heeft de vorm van een lange halve maan gekregen. Doordat het licht door de kosmische loep wordt versterkt is de verre ster te zien.
…een personage uit Lord of the Rings? Klopt, Eärendil is de zoon van de dochter van de koning van Gondolin en vader van Elrond. We zien hem terug in de serie ‘The Rings of Power’. Earendil vaart met een schip langs de hemel met een juweel op de boeg (Silmaril) en is de ochtend- én avondster. Net als in de Noors-Germaanse mythologie. Daarnaast betekent Earendel ‘morgenster’ in het Oud-Engels. Verder is Arendelle de naam van het fictieve koninkrijk in Frozen.
Earendel is mogelijk niet alleen
Dankzij James Webb weten we eindelijk wat meer over Earendel. Zo blijkt de ster een massieve type B-ster te zijn. De gasreus is meer dan twee keer zo heet als onze zon en geeft ongeveer een miljoen keer meer licht dan onze moederster. Daarnaast blijkt de ster nog een verrassing in petto te hebben. Bij Earendel bevindt zich mogelijk een tweede, zwakke ster. Dit noemen astronomen een begeleider. De meeste massieve sterren hebben één of meerdere begeleiders. Toch is het knap dat James Webb sporen ziet van de aanwezigheid van een begeleidende ster. De ster is niet direct te zien, maar volgens astronomen verraden de kleuren van Earendal de aanwezigheid van een koel sterretje.
Wetenschappers hopen in de toekomst de allereerste sterren te vinden. De eerste sterren in het heelal – zogenoemde populatie-III-sterren – leefden heel kort: mogelijk enkele honderdduizenden jaren. Ze bestonden alleen uit waterstof en helium. Ze zijn wel belangrijk geweest voor de ‘evolutie’ van het universum. Deze sterren zetten lichte elementen in korte tijd om in zwaardere elementen, zoals zuurstof, stikstof, koolstof en ijzer. Zonder deze elementen waren wij er niet geweest, want ze zijn heel belangrijk voor het ontstaan van leven. Hopelijk gaan astronomen meer zwaartekrachtlenzen vinden en lukt het hen ooit een oerster op te sporen.
