Bijna al ons voedsel komt tijdens de verwerking of via de verpakking in aanraking met zogenaamde voedselcontactmaterialen. Wetenschappers hebben 14.000 van deze stoffen onderzocht en vonden er ruim 3600 in ons lichaam terug.
Voedselcontactmaterialen zijn alle materialen die in contact komen met levensmiddelen, zoals productiemachines, transportbanden en verpakkingsmaterialen, maar ook gebruiksartikelen zoals servies, bestek en snijmachines. Veelgebruikte materialen zijn plastic, papier en karton, glas, keramiek, metaal en coatings. De Nationale Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) beoordeelt of deze materialen veilig zijn en aan alle eisen voldoen. Maar lang niet alle FCC’s (Food Contact Chemicals) zijn voldoende onderzocht.
Verpakkingsmaterialen in ons bloed
De studie laat zien hoe wijdverspreid de blootstelling aan voedselcontactchemicaliën is. Uit het onderzoek bleek dat duizenden van deze chemische stoffen terug te vinden zijn in monsters van urine, bloed en moedermelk. De onderzoekers namen systematisch 14.000 bekende FCC’s onder de loep en vergeleken ze met gegevens uit biomonitoringprogramma’s en wetenschappelijke literatuur. Daaruit bleek dat ruim 3600 van deze stoffen in het menselijk lichaam voorkomen, wat neerkomt op een kwart van alle stoffen.
“Ons onderzoek legt een verband tussen voedselcontactchemicaliën, de menselijke blootstelling eraan, en de volksgezondheid”, zegt hoofdonderzoeker dr. Birgit Geueke van het Food Packaging Forum. Zij is dagelijks bezig om de chemische veiligheid van verpakkingsmaterialen te onderzoeken. “We laten zien welke stoffen tot nu toe zijn genegeerd in biomonitoringsstudies. Dit biedt een belangrijke kans om de gezondheid te beschermen.”
Bekende boosdoeners: bisfenolen, PFAS en ftalaten
Bepaalde chemische stoffen, zoals bisfenolen, PFAS, ftalaten en vluchtige organische verbindingen, zijn veelvuldig aangetroffen in de voedselverpakkingen én in het menselijk lichaam. Deze stoffen staan bekend om hun schadelijke effecten op de gezondheid. Wetenschapper Jane Muncke maakt zich duidelijk zorgen over de omvang van de blootstelling: “Dit onderzoek toont aan dat voedselcontactmaterialen niet volledig veilig zijn, zelfs niet als ze voldoen aan de regelgeving. Het is mogelijk dat potentieel gevaarlijke chemische stoffen uit verpakkingsmateriaal via het voedsel in ons lichaam terechtkomen. We hopen dat deze nieuwe gegevens worden gebruikt om beleidsmakers wakker te schudden, de regelgeving te verbeteren en de ontwikkeling van veiligere alternatieven te versnellen.”
Kennisgat
Van sommige stoffen, zoals synthetische antioxidanten en oligomeren die vanuit verpakkingen in ons voedsel terechtkomen, is nog maar weinig bekend over hun aanwezigheid en invloed op het menselijk lichaam. Dr. Ksenia Groh van het Zwitserse Federale Instituut voor Aquatische Wetenschappen wijst op het kennisgat: “Ons onderzoek laat zien dat antioxidanten, ondanks hun wijdverspreide gebruik in plastics, bijna nooit worden meegenomen in monitoringprogramma’s. De kennis over het metabolisme en de effecten van deze stoffen in ons lichaam is zeer beperkt.”
De mogelijke gevaren van een groot aantal chemische stoffen zijn dus nog niet voldoende onderzocht. Het team vermoedt bovendien dat de werkelijke hoeveelheid van deze stoffen in ons lichaam nog hoger ligt dan nu is aangetoond, omdat slechts een deel van de FCC’s gedetailleerd is onderzocht. Professor Martin Scheringer van de ETH Zürich benadrukt het belang van verdere actie: “Er zitten verrassend veel gevaarlijke stoffen in voedselcontactmaterialen en ze zijn ook nog eens in staat ons lichaam binnen te dringen. Dit is zorgwekkend, er is duidelijk behoefte aan veiligere en eenvoudigere voedselverpakkingen.”
Meer kennis en betere bescherming nodig
“We wisten al dat er naast PFAS, bisfenolen en ftalaten nog meer problematische chemicaliën in voedselverpakkingen te vinden zijn, maar we waren verrast door het grote aantal FCC’s waarvan blootstelling bij de mens is aangetoond. Dit laat zien dat er meer onderzoek nodig is naar de toxiciteit en blootstelling van deze potentieel gevaarlijke chemische stoffen. Ook moeten er strengere regels komen rond hun gebruik in voedselverpakkingen”, concludeert onderzoeker Olwenn Martin van University College London.
