Op dit moment ziet de weersvoorspelling voor zaterdagavond er niet al te rooskleurig uit, maar er bestaat een mogelijkheid dat we de eclips kunnen aanschouwen als de lucht tijdelijk opklaart.
Het is weer zover: in de vroege avond van zaterdag 28 oktober vindt er een gedeeltelijke maansverduistering plaats. Zowel in Nederland als België zal de eclips te zien zijn. Tenminste… als het weer een beetje meezit.
Gedeeltelijke maansverduistering
De gedeeltelijke maansverduistering begint volgens hemel.waarnemen.com rond 20.00 uur. Vervolgens kunnen we gedurende iets meer dan vier uur zien hoe een hapje uit de maan eerst langzaam groter wordt, en daarna weer kleiner.
Zoals gezegd gaat het om een gedeeltelijke maansverduistering, wat dus betekent dat de maan niet volledig verduistert. De maansverduistering eindigt kort na middernacht, ongeveer om 0:29 uur. Je kunt de maansverduistering gewoon met het blote oog bekijken, maar als je een verrekijker of telescoop hebt, krijg je een nog scherper beeld.
Tijdens een maansverduistering beweegt de maan door de schaduw die de aarde op de maan werpt. Dit resulteert in een situatie waarin er minder direct zonlicht op het maanoppervlak valt. Hierdoor ziet de maan er veel donkerder uit. Tijdens een gedeeltelijke maansverduistering staat de maan slechts deels in de schaduw van de aarde. Hierdoor is de maan gedeeltelijk aanzienlijk donkerder dan anders, waardoor het vanaf de aarde gezien lijkt alsof er een hapje uit is genomen. Omdat de maan rond de aarde draait, beweegt deze zich door de schaduw van de aarde heen en zien we dat hapje dus eerst veel groter en vervolgens kleiner worden.
Het maximum van de eclips vindt rond 22:15 uur plaats. De maan bevindt zich op dat moment ongeveer 35 graden boven de oostzuidoostelijke horizon, waardoor deze goed zichtbaar is. Op dat moment is duidelijk te zien dat er een donker stuk (ongeveer 13 procent van de maan) aan de onderkant van de maan ontbreekt. Naar boven toe wordt het maanoppervlak juist steeds helderder.
Dichtbij
Tijdens deze maansverduistering hebben we het geluk dat de maan relatief dicht bij de aarde staat. Het is belangrijk om te weten dat de maan in een licht elliptische baan om de aarde beweegt, wat betekent dat de afstand tussen de aarde en de maan varieert. Twee dagen voor de gedeeltelijke maansverduistering bereikt de maan het perigeum, wat het punt is waar hij het dichtst bij de aarde staat. Hierdoor lijkt de maan een beetje groter, wat soms ook wel als een ‘supermaan’ wordt aangeduid.
Het weer
Volgens Marc van der Sluys, een sterrenkundige verbonden aan de Universiteit Utrecht en de maker van de website hemel.waarnemen.com, is de eclips in onze regio geheel zichtbaar als het weer gunstig is. Of dat ook het geval zal zijn, is nog even afwachten. Op dit moment ziet de weersvoorspelling voor zaterdag er niet al te positief uit, met verwachte bewolking en regen. Maar er bestaat nog steeds een mogelijkheid dat we de eclips kunnen waarnemen als er tijdelijke opklaringen zijn. Het is volgens Van der Sluys dan ook belangrijk om de komende dagen de weersverwachting goed in de gaten te houden.
Wintertijd
Heb je altijd al eens een (gedeeltelijke) maansverduistering willen meemaken, maar is het tot nu toe niet gelukt? Dit jaar heb je een goede kans. Niet alleen vindt de eclips vrij vroeg op de avond plaats, je kunt zaterdagavond ook wat langer wakker blijven dan gewoonlijk, want met het einde van de zomertijd wordt de klok ‘s nachts een uur teruggezet en kun je wat langer slapen. Voor degenen die niet de hele avond buiten willen blijven, raadt Van der Sluys aan om misschien alleen de eerste (of tweede) helft van de verduistering te observeren. Na 22:15 uur gebeurt precies hetzelfde als ervoor, maar dan in omgekeerde volgorde.
Volgende jaren
Als je zaterdagavond niet in staat bent om de gedeeltelijke maansverduistering te bekijken, hoef je je geen zorgen te maken. In de komende jaren krijg je nog genoeg kansen om dit bijzondere fenomeen te aanschouwen. Gemiddeld gebeuren maansverduisteringen iets vaker dan twee keer per jaar, en ze kunnen overal op aarde worden gezien, zolang de maan op dat moment maar boven de horizon staat.
Maar het meest spectaculair blijft toch wel de volledige maansverduistering. Bijna 40 procent van alle maansverduisteringen die zich deze eeuw voordoen, zijn van het totale type. In onze regio zit er doorgaans iets meer dan twee jaar tussen twee van deze totale maansverduisteringen. De laatste die redelijk goed te zien was in Nederland en België gebeurde op 16 juli 2019. De volgende zal plaatsvinden op 18 september van volgend jaar. Daarna kunnen we de daaropvolgende totale maansverduistering in onze regio op 7 september 2025 verwachten.
