Iedereen heeft een dubbelganger, zeggen ze weleens. Dat is misschien wat overdreven, maar ze bestaan wel degelijk. En ze delen meer dan alleen hun uiterlijk. Dat blijkt uit een DNA-analyse van zestien duo’s die veel op elkaar lijken.
Om aan de dubbelgangers te komen, zijn de foto’s van de Canadese kunstenaar François Brunelle gebruikt. Hij verzamelt al sinds 1999 foto’s van mensen die veel op elkaar lijken. Spaanse wetenschappers van het Josep Carreras Leukaemia Research Institute (IJC) in Barcelona lieten drie algoritmen voor gezichtsherkenning 32 extreem gelijkende paren onderzoeken. Zestien van hen werden geclassificeerd als dubbelganger. Na genetische analyse bleken er negen nóg meer op elkaar te lijken. Deze ‘superdubbelgangers’ deelden meer dan 19.000 genetische variaties in 3730 genen. De meeste genen hadden te maken met gezichts- en lichaamskenmerken. Maar er is meer: de antwoorden van de dubbelgangers op uitgebreide vragenlijsten wezen uit dat ze ook een aantal andere kenmerken gemeenschappelijk hadden.
Nature versus nurture
“Deze bevindingen geven niet alleen inzicht in de genen die verband houden met ons uiterlijk, en waarschijnlijk andere eigenschappen van ons lichaam en onze persoonlijkheid, maar benadrukken ook hoeveel van wat we zijn en wat ons definieert, echt is geërfd of in plaats daarvan is verworven tijdens ons leven”, schrijven de auteurs.
“In 2005 ontdekten we dat tweelingbroers met hetzelfde DNA epigenetisch niet hetzelfde waren. Dat wil zeggen dat er chemische modificaties waren in de DNA-sequentie die de genexpressie reguleren. Het verklaarde waarom ze niet perfect identiek waren. In de huidige studie onderzochten we de andere kant: mensen hebben hetzelfde gezicht, maar zijn geen familie van elkaar. Deze mensen helpen ons de vraag te beantwoorden in hoeverre ons uiterlijk wordt bepaald door nature versus nurture”, legt hoofdonderzoeker Manel Esteller uit aan Scientias.nl.
“We probeerden een maximum aantal van de moleculaire lagen te analyseren in de beschikbare monsters. In dit geval was het DNA de meest stabiele component. We waren in staat om de DNA-sequentie (genoom) vast te stellen, de DNA-methylering (epigenoom) en de bacteriële en virale content (microbioom). Alle drie de componenten zijn bepalend om cel- en weefselactiviteit vast te stellen.”
Complexe eigenschappen gemeen
Esteller legt uit dat de genen die de dubbelgangers deelden in vier categorieën vielen. “Het ging om genen die worden geassocieerd met de vorm van de ogen, lippen, mond, neusgaten en andere onderdelen van het gezicht, genen die betrokken zijn bij de vorming van botten, zoals de vorm van de schedel, genen die het huidtype bepalen en genen die invloed hebben op hoeveel vocht je vasthoudt, wat leidt tot een verschillend volume en uitstraling van een gezicht.”
Maar de look-alikes hadden meer gemeen. “De koppels met de gedeelde genetische varianten hadden niet alleen extreem gelijkende gezichten, ze waren ook ongeveer even lang en even zwaar. Daarnaast hadden ze complexere eigenschappen gemeenschappelijk, zoals hun rookgedrag, hun opleidingsniveau en of ze links of rechts waren.”
Toch familie?
Zijn de dubbelgangers dan toch misschien verre familie van elkaar, vroegen de onderzoekers zich af. “We hebben genetisch onderzoek gedaan dat meerdere generaties terugging en deze personen zijn in de verste verte geen familie, er is geen gemeenschappelijke voorouder. Ze zijn door puur toeval ontstaan. Er zijn zoveel mensen op de planeet dat het systeem individuen begint te produceren met veel gedeelde genetische varianten”, aldus Esteller.
Dat klinkt logisch, maar de onderzoeker was wel degelijk verrast door de uitkomsten. “Aan het begin van het onderzoek dacht ik dat de omgeving een sterkere invloed zou hebben op het gezicht, maar de genen blijken sterker in deze studie.”
Tekeningen criminelen
Zijn bevindingen kunnen op meerdere gebieden worden toegepast. “De studie maakt het mogelijk om nieuwe kunstmatige intelligentie te ontwikkelen die kan helpen bij de diagnose van genetische afwijkingen. We kunnen uit de gezichtskenmerken de aanwezigheid van genetische mutaties afleiden die bijvoorbeeld verband houden met een hoog risico op ziektes als diabetes of alzheimer. De bevindingen kunnen ook worden gebruikt in de forensische geneeskunde, omdat we nu specifieke genetische varianten kennen die gezichtskenmerken bepalen, en dus kunnen we een gezicht tekenen van een onbekend DNA-monster”, aldus Esteller.
Die zeldzame dubbelganger blijkt dus uiterst nuttig. Maar mensen die zoveel op elkaar lijken, komen niet heel veel voor. De onderzoekers hebben lang moeten zoeken. Mocht je jouw dubbelganger tegenkomen, leg dan zeker contact, niet alleen voor de wetenschap, maar ook omdat jullie waarschijnlijk meer gemeen hebben dan je denkt.
