Tijd doorbrengen met vrienden en familie is supergezond, zo tonen onderzoekers aan, helemaal naarmate we verouderen.
“Contact met anderen helpt ons lichaam en onze geest gezond te houden.” Aan het woord is Suraj Samtani, klinisch psycholoog en onderzoeker. Uit zijn laatste studie is gebleken dat het hebben van goede sociale connecties gekoppeld is aan een betere hersengezondheid en een langer leven. Reden genoeg dus, om niet achter de geraniums te blijven zitten.
Sociaal contact
Al langer weten we dat het hebben van sociale contacten heel belangrijk is. “Mensen zijn van nature sociaal, dus het is logisch dat sociale interacties belangrijk voor ons zijn,” schrijft Samtani in een e-mail aan Scientias.nl. Iemand zonder een sociaal leven, kan daar zelfs behoorlijk aan onderdoor gaan. Eerdere studies hebben al aan de kaak gesteld hoe funest eenzaamheid voor je gezondheid kan zijn. Zo claimen sommige wetenschappers dat sociaal isolement een groter gevaar vormt voor de volksgezondheid dan obesitas. Ook hart- en vaatziekten worden gelinkt aan mensen die langdurig eenzaam zijn. “Bovendien is uit eerder onderzoek gebleken dat isolatie het risico op dementie en overlijden vergroot,” zegt Samtani. “Ons doel was om erachter te komen welke sociale connecties juist beschermen tegen dementie en de dood.”
Studie
Om daar meer over te weten te komen, bestudeerde Samtani de resultaten van dertien verschillende studies, uitgevoerd in lage-, midden- en hoge-inkomenslanden over de hele wereld. Deze omvatten Australië, Noord-Amerika, verschillende landen in Europa, Zuid-Amerika, Azië en Afrika. De onderzoekspopulatie was bovendien een stuk diverser dan eerdere meta-analyses, die vooral gericht waren op Noord-Amerika en Europa. De bestudeerde groep bestond uit mensen van 65 jaar en ouder die gedurende lange tijd werden gevolgd.
Sociale connecties
De onderzoekers analyseerden gegevens over de sociale connecties van de studiedeelnemers. Hadden ze bijvoorbeeld een relatie of waren ze getrouwd? Waren ze betrokken bij een gemeenschapsgroep? Hadden ze een goede vriend of vriendin, die diende als steun en toeverlaat? En hoe tevreden waren ze eigenlijk met hun vrienden? Vervolgens brachten de onderzoekers in kaart of de deelnemers tijdens de studies een milde cognitieve stoornis of dementie hadden ontwikkeld, of zelfs waren overleden. “We hebben in ons onderzoek voornamelijk gekeken naar sociale variabelen, zoals samenwonen met anderen, contact met vrienden en familie, deelnemen aan gemeenschapsactiviteiten en sociale steun,” somt Samtani op. “We wilden weten welke van deze in verband kunnen worden gebracht met een lager risico op dementie en sterfte.”
Druk sociaal leven
Uit de studie rolt een interessante conclusie. Want na analyse blijkt dat studiedeelnemers die een druk sociaal leven hadden, een kleiner risico liepen op milde cognitieve stoornissen en dementie. Bovendien leefden ze ook nog eens langer. “Het is bovendien fascinerend dat specifieke sociale contacten het risico op dementie verkleinen en de levensduur verlengen,” stelt Samtani. “Als je iemand hebt die je in vertrouwen kunt te nemen en daarnaast minstens maandelijks contact hebt met familie en vrienden, vermindert dit het risico op dementie. Samenwonen met anderen en gemeenschapsactiviteiten, zoals vrijwilligerswerk of spelletjes doen, helpt zelfs om langer in leven te blijven.”
Hersengezondheid
De reden hierachter is niet zo ingewikkeld. “Regelmatig contact met familie en vrienden stimuleert onze hersenen en houdt ons brein actief,” legt Samtani uit. “Als je bovendien iemand hebt die je in vertrouwen kunt nemen en die je steunt, vermindert dit stress. En het beheersen van stress is weer belangrijk voor de hersenen en de algehele gezondheid. Zo is bekend dat stress gekoppeld is aan risicofactoren voor dementie zoals depressie of een hoge bloeddruk.”
Gezond gedrag
Bovendien kunnen familie, vrienden en leden van een gemeenschap je aansporen om gezond te leven. Zo kunnen ze je als het ware op zaterdagochtend om zeven uur uit je bed slepen en je aanmoedigen om samen te gaan hardlopen. Wanneer je dergelijke sociale steun niet hebt, kan je gezondheid daaronder lijden. Zo hebben al veel studies aangetoond dat weinig sociale contacten verband houdt met een slechtere levensstijl en slechtere gezondheidstoestand.
COVID-19
De bevindingen uit de studie duiden er bovendien op hoe destructief de coronapandemie is geweest. Veel maatregelen die door overheden werden genomen, hadden als doel om ons te beschermen tegen het rondwarende coronavirus. Maar door mensen te isoleren, worden ze niet alleen afgezonderd van het coronavirus, maar ook van fysieke sociale contacten. En dat kan bijdragen aan eenzaamheid. “De COVID-19-pandemie maakte het erg moeilijk voor mensen om contact met anderen te maken,” vertelt Samtani. “Sommige ouderen probeerden contact te houden met familie en vrienden door middel van videogesprekken of door online bewegingslessen te volgen. Anderen verloren hun zelfvertrouwen en raakten in die tijd geïsoleerd en depressief.”
Advies
Die tijd ligt nu gelukkig achter ons. En dankzij de studie weten we nu beter welke sociale connecties we precies nodig hebben voor gezonde hersenen en een langer leven. “Het is zo belangrijk om sociale contacten te hebben,” benadrukt Samtani. “Ik hoop dat onze bevindingen mensen motiveren om contact met familie en vrienden te houden, zich bij gemeenschapsgroepen aansluiten, of erover nadenken om iemand in vertrouwen te nemen als ze gestrest zijn. Probeer minstens één keer per maand vrienden en familie te ontmoeten, deel te nemen aan gemeenschapsactiviteiten zoals vrijwilligerswerk en open je hart voor iemand. Samenleven met anderen, bijvoorbeeld in een woongemeenschap, kan ook heel nuttig zijn.”
Gezondheidszorg
Daarnaast hebben de studieresultaten ook belangrijke implicaties voor de gezondheidszorg. “Ik denk dat artsen en zorgverleners niet alleen naar de fysieke gezondheid van patiënten zouden moeten kijken, maar ook de sociale gezondheid in acht moeten nemen,” betoogt Samtani. “Hebben ze contact met anderen, of zijn ze eenzaam? Daarnaast zouden we steden anders moeten inrichten. We moeten er eigenlijk voor zorgen dat gemeenschapsactiviteiten in de stad meer aangemoedigd worden om mensen langer gezond te houden.”
De onderzoekers adviseren iedereen om contact met anderen te onderhouden om zo het risico op cognitieve achteruitgang te verminderen en een langer te leven bespoedigen. Op dit moment onderzoekt het team werkende interventies om de sociale contacten van oudere volwassenen te verbeteren. “We hopen mensen te helpen om betrokken te blijven en gezonde vriendschappen en relaties te onderhouden,” zegt Samtani. “Wat dit zal hen ook helpen om gezond en gelukkig te blijven.”
